Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Marjolein van Eig

De uitstoot is nu

11 april 2023, 9:00

Er zijn vakgenoten die denken – en ik was daar lang ook één van (en ik baal ervan dat ik dat niet meer denk, want het maakt het leven een stuk makkelijker) – dat het minder erg is dat het gebouw dat ze ontwerpen gemaakt wordt van milieuvervuilende materialen zoals beton, omdat het een heel goed en mooi ontwerp is dat ze gemaakt hebben. Beter een goed en mooi ontworpen gebouw van beton dan een slecht gebouw van hout is de gedachte. De CO₂-uitstoot van het beton, dat is maar één keer, en het gebouw blijft, dankzij zijn schoonheid, wel voor de eeuwigheid staan, wat inderdaad heel duurzaam zou zijn.

Er zijn helaas maar weinig gebouwen die voor de eeuwigheid blijven staan. Veel gebouwen worden binnen 20 tot 50 jaar alweer gesloopt. En dan nog: 11% van de huidige wereldwijde CO₂-uitstoot is afkomstig van het materiaal voor de gebouwen. Dus een veel belangrijker argument tegen deze gedachtegang is: de CO₂-uitstoot is nu en die uitstoot moet nu naar beneden. Anders is er helemaal geen eeuwigheid meer voor deze wonderschone gebouwen.

Een ander veel gehoord argument voor het ontwerpen van een gebouw met materialen die slecht scoren wat betreft milieu-impact is dat het gebouw zo goed demontabel ontworpen is. Alle onderdelen zijn gecatalogiseerd in een building information model en ondergebracht in Madaster. Over een tich-tal jaren kan het gebouw gedemonteerd worden en kunnen de onderdelen op een andere plek in elkaar gezet worden. Yeah right. En nogmaals: de CO₂-uitstoot is nu. Ook die slimme, nieuwe, demontabele materialen stoten nu de CO₂ uit.

Nog even deze demontabele gedachtegang volgend: waarom niet nu datzelfde gebouw ontwerpen met de tweedehands constructies en materialen die al voorhanden zijn? Waarom denken dat iemand later wel met jouw demontabele constructie aan de slag wil, terwijl jij dat nu niet zelf wil doen met dat wat er tweedehands beschikbaar is? Het antwoord is makkelijk: omdat het niet leuk is. Het is ingewikkeld, je hebt geen controle over de beschikbare materialen, de tweedehands materialen zijn lelijk, die materialen moeten ergens opgeslagen worden en waar dan en hebben ze eigenlijk wel de juiste kwaliteit, is er genoeg voorhanden, zijn het de juist afmetingen, hebben ze wel de juiste afwerking, et cetera.

Ondertussen zijn wij in de bouwwereld hard op weg om de nieuwe boeren te worden; we willen er maar niet aan, aan die energietransitie. We verschuilen ons achter de schaamlappen van de certificaten, de rekenmodellen, de MPG’s, Breeam, Cradle to Cradle, GreenCalc. Kijk eens: een volledig glazen gebouw maar met een Breeam Excellent-certificaat! Iedereen voelt dat er iets niet klopt, maar ja, de Excel-sheet keurt het goed. De regelgeving die er aankomt is echter heel duidelijk: alle CO₂-uitstoot moet in 2030 voor 55% gedaald zijn. Gesteld dat de meeste bouwprojecten van start tot finish zo’n 5 à 10 jaar duren, betekent dat, dat we onze schaamlappen nu moeten afdoen.

En dat moeten we samen doen. De architect die de afgelopen jaren wél aan de gang gegaan is en geploeterd heeft met circulair materiaalgebruik, tweedehands bouwmaterialen of biobased toepassingen weet: iedereen in het bouwproces moet meedoen. Immers, zolang de regelgeving het toestaat is het altijd makkelijker en vooral goedkoper om het te doen zoals we het altijd deden. In het bouwteam moet iedereen zin hebben in de nieuwe weg en veel extra moeite, tijd en geld stoppen in een proces waarvan het resultaat niet zo zeker is als wanneer je het op de oude, vertrouwde manier zou doen.

Want met die nieuwe materialen worden er inderdaad ook mislukte, lelijke en dure ontwerpen gebouwd, waar we ons voor schamen. Of gebouwen die slecht verouderen en daarmee toch niet zo duurzaam bleken te zijn. Of gebouwen waar we ons niet zo thuis voelen omdat ze er gek uit zien, anders dan we gewend zijn. Maar daar leren we van en vanzelf worden die schone gebouwen beter. En die schone gebouwen worden langzaam wonderschone gebouwen. En het worden schone gebouwen met schoonheid voor de eeuwigheid. Met die wonderschone vervuilende materialen is er straks geen eeuwigheid meer. Want de uitstoot is nu.

Marjolein van Eig is architect-directeur van BureauVanEig. Zowel in haar werk als in haar maandelijkse column verbindt ze eigentijdse opgaven met hun historische wortels. Ze is als gastdocent verbonden aan de TU Delft en de Academie van Bouwkunst Rotterdam.

Trefwoorden

co2-uitstoot marjolein van eig duurzaam bouwen carbon based design circulair bouwen milieu-impact column duurzaamheid

1	Staatsbosbeheer dreigt recreatiegebieden in Zuid-Holland te sluiten maandag, 13 mei
2	Studio Muoto ontwerpt industriële woontoren voor De Nieuwe Stad woensdag, 15 mei
3	Architecten\|en\|en en Bygg ontwerpen grotendeels biobased woontoren voor wooncoöperatie in Eindhoven maandag, 13 mei
4	Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen vrijdag, 17 mei
5	Lange, horizontale lijn verbindt twee delen vakantiewoning Bretagne dinsdag, 14 mei

De uitstoot is nu

Trefwoorden

Best gelezen

Gerelateerde nieuwsberichten

Gerelateerde podcasts

Andere nieuwsberichten

NEPROM-prijs naar ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam

Neutelings Riedijk wint prijsvraag Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes

Maaskant Park in Groot Handelsgebouw geopend voor publiek

Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen

Bouwend Nederland: mooie ambities, komt aan op goede uitvoering

WRK Architecten deelt kennis rond duurzaam ontwerpen op eigen website

Studie: duingebied West-Nederland ook geschikt voor wolven

Rekenkamer: Rijkswaterstaat en ProRail denken miljarden meer voor weg en spoor nodig te hebben dan nu begroot

RIVM: zonnepanelen worden nu nog gedowncycled, maar recycling is in toekomst mogelijk

Tennet: afschalen kolen- en gascentrales verzwakt stabiliteit electriciteitsnet na 2033