Station Luik-Guillemins officieel geopend

18 september 2009, 18:22

Na elf jaar bouwen wordt dit weekend het paradepaardje van de Belgische spoorwegarchitectuur geopend: station Luik-Guillemins. Vlak voor de openingsshow van vrijdag gaf architect Santiago Calatrava een rondleiding door zijn creatie. Het is adembenemend, maar roept ook vraagtekens op.

door Ronnie Weessies

De vorm van het gebouw leidt tot verschillende speculaties. Een cynische journalist suggereert een aangespannen armspier, maar van krachtpatserij wil Calatrava niet weten. Links naar zijn schilderijen van vrouwelijk naakt bekoren hem meer, zo schrijft De Standaard. Zelf legt de architect de nadruk op het ontbreken van gevels aan de zijkanten.

,,Kijk”, zegt de 58-jarige Spanjaard vanaf het kiss & ride-platform dat uitzicht biedt over het station, ,,Zo is Luik net een ansichtkaart.” Onder de gigantische luifel ontvouwt zich inderdaad een fraai beeld van het stadscentrum, dat schuin links van het station is gelegen.

Achter Calatrava bevindt zich de heuvel van Cointe, waarvan de reusachtige stationsoverkapping de contouren volgt. Door de tweezijdige openheid van Luik-Guillemins zijn beide stadsdelen zichtbaar, ook voor elkaar. Precies waar de architect op uit was. ,,Een station moet in mijn ogen geen barrière zijn, maar een punt van verbinding.”

Ook wat betreft infrastructuur van de stad moet het bouwwerk een centrale rol spelen. Vanaf de snelweg is er een afslag die, via een eveneens door Calatrava ontworpen brug, naar de achterzijde van het station leidt. Hier is behalve de kiss & ride een parkeergarage voor 800 auto’s gesitueerd.

Bij deze parking is sprake van een knap staaltje ingenieurskunst, want hij is bij de heuvel ingegraven. De extra druk wordt via talrijke kolommen opgevangen. Tussen de pijlers aan de buitenzijde vangen de bezoekers weer een glimp op van het ansichtkaartbeeld waar Calatrava over sprak.

Natuurlijk is ook de kap zelf een technisch hoogstandje, waarbij Calatrava gebruik heeft gemaakt van zijn ruime ervaring als bruggenbouwer. De vrij overspanning is 190 meter lang, wat wordt opgevangen door kolommen als die onder de platforms aan weerszijden van de perrons.

De kap strekt zich verder uit over de perrons buiten de centrale hal, waardoor alle passagiers beschut zijn tegen de grillen van het Belgische weer (dat is inderdaad een van de uitgangspunten in het ontwerp). In totaal meet de overkapping 410 meter in de lengte en is hij 160 meter breed.

Tweehonderd meter verplaatst
Een andere belangrijke reden voor de gigantische bouwsom van 312 miljoen euro is dat het station tijdens de bouwwerkzaamheden (begonnen in 1998) in gebruik bleef. Daarbij werd het tweehonderd meter verplaatst ten opzichte van het vorige station. Een complexe operatie en dus geld- en tijdrovend.

De portemonnee werd nog verder geleegd (totale kostenplaatje: 445 miljoen) door de aanpak van de spoorinfrastructuur. Om Luik-Guillemins geschikt te maken als HSL-station, daarvoor is het project in 1994 immers in het leven geroepen, moest de doorstroming worden verbeterd. Inefficiënte kruisingen in het spoor en afbuigende perrons maakten plaats voor rechte lijnen.

Ondanks alle pracht en praal rijst de vraag: wat moet Luik met zo’n grotesk station? Calatrava verklaart de torenhoge ambitie door de stad als historisch en toekomstig Europees knooppunt te duiden. Maar wie even naar het HSL-netwerk kijkt, ziet dat Brussel het lokale knooppunt is en Luik een doorvoerstation richting Duitsland en vice versa.

Aan de andere kant ziet de architect het station als een symbool van stedelijke vernieuwing in een stad die is verarmd en bovendien kampt met een negatief imago. Ondanks dat hij niet over de verdere ontwikkelingen buiten het station gaat, heeft hij wel een beeld van wat er in de directe omgeving van het station zou moeten gebeuren.

Calatrava wil de Maas, die op enkele honderden meters van het station stroomt, zichtbaar maken. Vanaf Luik-Guillemins ‘vertrekt’ dan een boulevard, die vervolgens een eind met de rivier ‘meeloopt’. Langs deze route komt veel groen, wat verder nogal ontbreekt in de directe omgeving.

In de plaatselijke politiek wordt inderdaad over dit idee gesproken, zo meldde een woordvoerder. De noodgedwongen sloop van enkele onooglijke en zichtbelemmerende gebouwen wegens asbest bieden in ieder geval een letterlijke en figuurlijke opening.

Enkele feiten
Architectenselectie: 1996

Start bouwwerkzaamheden: 1998

Bouwsom: 445 miljoen euro (waarvan 312 voor het station)

Bouwmaterialen: wit beton, staal, glas, Belgisch natuursteen (de vloeren)

Vloeroppervlak: 49.000 vierkante meter

Totale lengte station: 488 meter (waarvan 410 overdekt)

Totale breedte station: 160 meter

Hoogste punt: circa 40 meter

Meer over Luik-Guillemins in AWM nummer 29 (verschijnt eind oktober).

Trefwoorden

santiago calatrava openingsprogramma station luik-guillemins station

1	Entree ziekenhuis Rijnstate in Arnhem op duurzame wijze vernieuwd donderdag, 31 juli
2	Het Binnenhof – negen projecten en een podcast dinsdag, 29 juli
3	Woonwerk Architecten transfomeert panden in Antwerps Schipperskwartier tot woongebouw vrijdag, 1 augustus
4	Architectenweb Sportzomer: ook bij schermen gaat het voor Wouter van Riet Paap om één helder 'gebaar' maandag, 28 juli
5	Architectenweb Sportzomer: Gaelle Mys nam als turnster drie keer deel aan de Spelen woensdag, 30 juli

Gerelateerde nieuwsberichten

Calatrava-station in Belgische Bergen beleeft officiële opening

27 januari

BAM bouwt toren naast station Luik-Guillemins

3 september 2009

Stations - Intro

23 september 2008

Campus Maastricht tientallen miljoenen duurder

24 september 2009

Obelisk Santiago Calatrava in Madrid klaar

13 januari 2010

European Prize for Architecture naar Calatrava

21 oktober 2015

Vernieuwd station Antwerpen Centraal ingewijd

21 september 2009

België investeert 5,3 miljard euro in spoor

2 februari 2018

Station Roeselare ingrijpend verbouwd

30 september 2010

Calatrava-gebouw universiteit Florida ingewijd

15 augustus 2014

'Rotterdamse' Calatrava-brug Dublin geopend

14 december 2009

Mechelen presenteert ontwerp nieuw station

23 april 2010

Bergen (B) start manifestatie Culturele Hoofdstad

12 januari 2015

Uitbreiding Calatrava voor luchthaven Denver

2 augustus 2010

Jean Nouvel ontwerpt omgeving Brussel-Zuid

6 januari 2010

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woonwerk Architecten transfomeert panden in Antwerps Schipperskwartier tot woongebouw

1 augustus, 9:22

In het Antwerpse Schipperskwartier heeft WoonWerk Architecten een aantal panden getransformeerd tot woongebouw.

Entree ziekenhuis Rijnstate in Arnhem op duurzame wijze vernieuwd

31 juli, 9:07

Naar ontwerp van Gortemaker Algra Feenstra architects is afgelopen jaar de entree van ziekenhuis Rijnstate in Arnhem vernieuwd. De ingreep is een belangrijke stap in de modernisering en verduurzaming van het ziekenhuis.

Architectenweb Sportzomer: Gaelle Mys nam als turnster drie keer deel aan de Spelen

30 juli, 9:12

Architectenweb interviewt deze zomer architecten die naast hun werk fanatiek sporten of een bijzondere sport beoefenen. In de zesde aflevering spreken we met Gaelle Mys die als turnster onder meer aan drie Olympische Spelen deelnam.

Architectenweb Sportzomer: ook bij schermen gaat het voor Wouter van Riet Paap om één helder 'gebaar'

28 juli, 9:05

“Schermen is voor mij pure ontspanning, maar het vraagt concentratie, discipline en het vermogen om kalm te blijven onder druk – vaardigheden die op het bureau ook van pas komen.”