Ruimtelijkheid Stedelijk Museum nog onbenut

19 september 2012, 12:55

Op zondag 23 september opent het Stedelijk Museum Amsterdam, na bijna negen jaar gesloten te zijn geweest, opnieuw zijn deuren voor het publiek. Architectenweb nam alvast een kijkje in het gerenoveerde en uitgebreide museum.

Tekst Michiel van Raaij

Het is allemaal nog wat onwennig. Het weer ontvangen van publiek, het nieuwe gebouw. Richting de officiële opening door de koningin komende zaterdag draait de organisatie van het Stedelijk Museum langzaam warm. De curatoren vertellen nog wat schuchter hun verhaal. Met hun tijdelijke tentoonstellingen verkennen ze voorzichtig de ruimtes in de nieuwbouw van het museum.

Ruimtelijkheid nog onbenut
De nieuwe tentoonstellingsruimtes liggen boven en onder de nieuwe entree van het museum. Wat direct opvalt: de ruimtes zijn groot en vrij indeelbaar. In aanvulling op de kamers in de negentiende-eeuwse oudbouw van architect Adriaan Willem Weissman, biedt de eenentwintigste-eeuwse uitbreiding van architect Mels Crouwel (Benthem Crouwel Architekten) volledig vrij indeelbare ruimtes. De ruimtes, die gebruikt worden voor wisselende tentoonstellingen, bieden de curatoren een hele reeks aan mogelijke indelingen en laten allerhande gebruik toe.

Het is pijnlijk om te zien dat de enorme potentie van de ruimtes in de openingstentoonstellingen nog maar heel voorzichtig worden benut. In de tentoonstelling ‘Beyond Imagination’ op de eerste verdieping, waarin werk van 19 jonge Nederlandse kunstenaars wordt getoond, breken schuin geplaatste wanden de grote ruimte in kleinere delen op. Het tentoonstelde werk blijft wat schaal betreft ook heel bescheiden.

De ontkenning van de ruimtelijkheid van de nieuwbouw gaat in de kelder nog een stap verder. In deze gigantische ondergrondse ruimte is voor de tentoonstelling ‘Works in Place’ een soort gebouw opgetrokken dat allerlei kleinere ruimtes bevat en waarin het plafond op veel plaatsen is verlaagd. De tentoonstelling in de kelder is mede samengesteld door Ann Goldstein, de nieuwe directeur van het Stedelijk Museum. Het is te hopen dat zij bij nieuwe tentoonstellingen meer zal experimenteren met de geboden ruimte. Van de recente kruisbestuivingen tussen de kunst- en architectuurdisciplines is in het Stedelijk Museum nog helemaal niets te zien. Een gemiste kans.

Nieuwe entree
De uitbreiding van het Stedelijk Museum in Amsterdam draait uiteindelijk om de nieuwe entree aan het Museumpark. “We wilden eigenlijk gewoon een grote entree maken”, vertelt Mels Crouwel. “De grote luifel, de speciale materialisering… het staat allemaal ten dienste van het maken van de entree. Je zou bijna vergeten dat er ook nog nieuwe museumruimtes zijn bijgekomen.”

Crouwel vertelt dat hij geen los paviljoen in het park wilde maken, maar het museum aan het Museumplein wilde leggen. “Dat is goed gelukt”, zegt Crouwel, “en stelt het museum in staat naar buiten de treden.” Op het plein voor het Stedelijk kunnen, naast het terras, ook evenementen georganiseerd worden.

Het exterieur van het museum laat een groot contrast zien tussen de oudbouw en de nieuwbouw. In het interieur komt dit verschil op de begane grond terug. Op de verdiepingen is dit verschil echter geminimaliseerd. De tentoonstellingsruimtes uit de oudbouw zijn wat betreft materialisering en belichting niet te onderscheiden van die in de nieuwbouw. Dit was een bewuste keuze van Crouwel. Voor de curatoren zal er – op de grootte van de ruimtes na dan – geen verschil zijn tussen exposities in de oudbouw en de nieuwbouw. Het is één museum.

Om de grote zaal onder de entree onlosmakelijk onderdeel te laten zijn van de route door het museum, heeft Crouwel deze direct met lange roltrappen vanaf de eerste verdieping ontsloten. Hoewel de bezoekers met de roltrappen feitelijk door de entreehal bewegen, voorkomt een gele buis rondom de roltrappen een uitwisseling tussen beide sferen. De levendigheid van de entree blijft zo slim gescheiden van de rust van het museum.

Economische spin off
Bij de persopening van het museum afgelopen dinsdag 18 september benadrukte Carolien Gehrels, wethouder kunst en cultuur van de Gemeente Amsterdam, het belang van de heropening van het Stedelijk Museum voor de stad Amsterdam. Het culturele aanbod is volgens haar een belangrijke factor in de aantrekkelijkheid van de stad voor bezoekers, inwoners en bedrijven. Met de opening van het Stedelijk Museum en straks ook het Rijksmuseum zal die aantrekkelijkheid van de stad een boost krijgen. Gehrels: “Je ziet nu al dat de uitbreiding van het Stedelijk Museum nieuwe investeringen uitlokt, zoals de vernieuwing van het Conservatorium Hotel.”

De renovatie en uitbreiding van het museum is betaald van het geld dat in de jaren tachtig en negentig is verdiend met de ontwikkeling van nieuwe woon- en werkgebieden, zo vertelde Gehrels. Met dat geld is de nieuwe bibliotheek op het Oosterdokseiland gebouwd en is de Stadsschouwburg verbouwd. Gehrels: “Het Stedelijk Museum is de kroon op dit werk.”

“Ja, het heeft langer geduurd en duurder geworden dan we van tevoren hadden bedacht”, stelde Gehrels: “Maar we hebben het eindbeeld steeds voor ogen gehouden. De opening is een geweldig moment voor Amsterdam.”

Goldstein: “We zijn open!”

De getoonde foto's zijn gemaakt door Matthijs Borghgraef van Kwikzilver.

Trefwoorden

stedelijk museum amsterdam carolien gehrels mels crouwel benthem crouwel architekten ann goldstein

1	Zeven architectenbureaus ontwerpen eerste woningen De Suikerzijde maandag, 15 april
2	‘Stoere dame op hoge hakken’ model voor gevel pand P.C. Hooftstraat woensdag, 17 april
3	Woontoren Nova in De Binckhorst rondt de transformatie Maanplein af woensdag, 17 april
4	Marc Koehler Architects presenteert ensemble van zes gebouwen in Buiksloterham donderdag, 18 april
5	Een sereen samenspel van villa’s in een groen landschap woensdag, 17 april

Gerelateerde nieuwsberichten

'Kritiek op Stedelijk teken van betrokkenheid'

24 september 2012

Architectuurjaar 2012 (9): heropening Stedelijk

20 december 2012

New York Times vernietigend over 'badkuip' Stedelijk

2 januari 2013

Rem Koolhaas en andere betrokkenen over totstandkoming Stedelijk BASE

15 december 2017

Half miljoen bezoekers voor Stedelijk Museum

28 maart 2013

100.000 bezoekers voor vernieuwd Rijksmuseum

26 april 2013

Van Gogh Museum dicht voor renovatie

24 september 2012

Rijksmuseum telt af naar heropening

4 januari 2013

Benthem Crouwel realiseert AM3 datacenter

9 oktober 2012

Stedelijk Museum op een postzegel

25 september 2012

Speeltoestellen Van Eyck in tuinen Rijksmuseum

21 juni 2013

Koolhaas richt nieuwbouw Stedelijk opnieuw in

6 september 2016

Winkelcentrum op centraal plein Koblenz geopend

26 september 2012

Expositie over architecten Rijksmuseum in OBA

7 maart 2013

Uitbreiding Stedelijk wint Materia Co-Creation Award

7 februari 2013

Rekening Rijksmuseum is nog niet rond

20 januari 2014

Rijksmuseum gepresenteerd voor het publiek

5 april 2013

Stedelijk Museum opent nieuwe collectieopstelling in december

13 september 2017

Akkoord voor nieuwe entree Van Gogh Museum

25 juli 2013

AMO en Stedelijk Museum creëren een ‘Stedelijk weefsel’

15 december 2017

Stedelijk Museum opnieuw dicht

9 september 2011

Wandkleed Stedelijk Museum geplaatst

23 mei 2012

Geen zwaar onderzoek naar Stedelijk Museum

30 november 2011

Koningin opent vernieuwd Stedelijk

14 augustus 2012

Oudbouw Stedelijk witter en ruimer dan ooit

9 juli 2010

Stedelijk kan kunst kwijt in nieuw depot

1 juli 2009

‘Opnieuw uitstel opening Stedelijk Museum’

20 november 2009

Museumplein moet internationale allure krijgen

17 december 2008

Badkuip Stedelijk Museum nu nog groen

20 juli 2011

Wethouder onder druk om Stedelijk Museum

29 november 2011

Stedelijk Museum gaat tijdelijk open

14 mei 2010

Stedelijk Museum bouwkundig opgeleverd

3 februari 2012

Stedelijk heeft geld voor verbouwing binnen

5 juli 2004

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Nieuw gebouw met laboratoria en kantoren voor Leiden Bio Science Park

Gisteren, 15:55

Naar verwachting wordt op het Leiden Bio Science Park eind deze maand gestart met de bouw van Nexus Labs & Offices. Ector Hoogstad Architecten is verantwoordelijk voor het ontwerp.

Mecanoo transformeert voormalig concertgebouw in Schotse Perth tot museum

Gisteren, 14:41

Het Perth Museum, dat is gericht op de lokale en Schotse historie in brede zin, biedt onder meer onderdak aan de Stone of Scone. De belangrijkste steen uit de geschiedenis van Schotland is ondergebracht in een beeldbepalend eiken meubel.

Porseleinen Toren in ontwikkelgebied Nieuw Delft officieel geopend

Gisteren, 11:35

De door Orange Architects ontworpen toren markeert de entree van de nieuwbouwwijk Nieuw Delft vanaf de westzijde. De toren biedt plek aan 85 woningen en een 200 vierkante meter omvattende horecaruimte.

MoederscheimMoonen ontwerpt nieuw bewegingscentrum voor zorglandgoed

Gisteren, 09:25

In opdracht van zorginstelling Ipse de Bruggen heeft MoederscheimMoonen Architects een nieuw bewegingscentrum ontworpen voor landgoed Hooge Burch in Zwammerdam. Bio-based materiaalgebruik en energieneutraliteit zijn uitgangspunten bij het ontwerp.

Amsterdam gaat meer woningen voor ouderen geschikt maken

Gisteren, 13:49

De gemeente past bestaande seniorenflats op verschillende manieren aan om ouderen langer zelfstandig te laten wonen.

FNV: minister moet ingrijpen na censuur door bestuur TU Delft

Gisteren, 12:12

Volgens de vakbond ‘rommelt het aan alle kanten’ bij de universiteit, nu het bestuur daar ‘censuur toepast om een kritisch artikel in het eigen universiteitsblad Delta onder het tapijt te vegen’.

Gelderland wil 12.000 huizen bouwen bovenop bestaande daken

Gisteren, 10:03

De provincie Gelderland denkt dat er komende vijf jaar 12.000 huur- en koopwoningen bijgebouwd kunnen worden door optoppen.

Zeeland investeert miljoenen in wonen, wegen en leefbaarheid

18 april, 4:31

Zo komt er van 2025 tot en met 2027 jaarlijks 3 miljoen euro beschikbaar voor het verbeteren van de bestaande woningvoorraad en het versnellen van de woningbouw.