Een gezond, glazen kantoor voor AGC
16 oktober 2014, 16:24
In het Belgische Louvain-la-Neuve heeft AGC haar nieuwe hoofdkantoor geopend. In het door Samyn & Partners ontworpen gebouw is zo’n 13.000 m2 glas toegepast; als showcase van het portfolio van de glasfabrikant, maar ook vanwege de gezondheidsaspecten van zonlicht.
Tekst Michiel van Raaij
Wie het nieuwe hoofdkantoor van AGC met de auto bezoekt, wordt vanaf de afrit van de snelweg om het gebouw heen geleid, een eigen oprit op, die wederom een stuk rond het gebouw loopt. In een spiraal rij je rond het gebouw, het van alle kanten bekijkend. Dat is geen straf. Het is een fascinerend abstract volume dat via ranke kolommen van het maaiveld opgetild is. De rit eindigt op een glooiende landschap onder het gebouwvolume waar geparkeerd kan worden.
De abstractie van het gebouwvolume is te danken aan een glazen lamellengevel. Hoeveel verdiepingen het gebouw heeft is hier doorheen niet direct te zien. Per gevel hebben de lamellen een andere richting, afwisselend horizontaal en verticaal. Bij benadering van het gebouw wordt meer detail zichtbaar. Dan is te zien dat de glazen lamellen gestreept zijn en ondersteund worden door een stalen achterconstructie.
Architect Philippe Samyn, van Samyn & Partners, legt uit dat de vrijstaande situering van het gebouw hem de kans bood het gebouw perfect noord-zuid te oriënteren. De oriëntatie van de lamellen op het zuiden is horizontaal, om in de zomer de felle hoge zon buiten te kunnen houden en in de winter de lage zon juist binnen te laten. Op het oosten en het westen zijn de lamellen verticaal om opkomende en ondergaande zon waar nodig te kunnen weren. Op het noorden zijn lamellen voor de vorm ook horizontaal aangebracht. De lamellen zijn overal beweegbaar en worden door een intelligent centraal systeem aangestuurd.
Zowel de architect als opdrachtgever zijn erg trots op de door hen samen speciaal voor dit project ontwikkelde glazen lamellen. De lamellen zijn gemaakt van helder glas waarop lichte strepen zijn geprint (geëmailleerd). De strepen zijn aan de boven- en onderzijde van de lamellen aangebracht in een alternerend patroon. Wanneer de lamellen helemaal dichtgedraaid zijn, is dit patroon ook helemaal gesloten. In alle andere standen kan wel door de lamellen gekeken worden.
Het beleven van de dag, het genieten van het uitzicht… voor het welbevinden en de prestaties van werknemers is veel daglicht cruciaal, aldus Jean-François Heris, algemeen directeur van AGC. En daglicht hebben de werknemers van de glasfabrikant in dit hoofdkantoor volop. Achter de glazen lamellen zit een volledig glazen gevel. Dubbel glas met een enkele coating. Er is niet voor driedubbel glas gekozen, omdat daarbij een dubbele coating nodig is, en dat zou hier teveel ten koste gaan van de daglichttoetreding. Mocht er trouwens af en toe toch teveel licht binnenvallen, dan kunnen de werknemers individueel blinds naar beneden laten zakken. Volgens Samyn wordt daar in de praktijk bijna geen gebruik van gemaakt.
Een gezond binnenklimaat
Het hoofdkantoor van AGC was decennialang gehuisvest in Brussel in het emblematische Gloverbel-gebouw – naar de eerdere naam van het bedrijf. Door uitbreiding en verdichting van de stad was dit gebouw steeds moeilijker bereikbaar. Daarnaast was de bedrijf uit zijn jasje gegroeid en wilde het over op Het Nieuwe Werken. De zoektocht naar een geschikte locatie leidde uiteindelijk naar het even buiten Brussel gelegen Louvain-la-Neuve.
Duurzaamheid speelde als een rode lijn door het ontwerpproces heen. Veel producten van AGC zijn Cradle-to-Cradle-gecertificeerd, en voor haar nieuwe hoofdkantoor streefde het ernaar de verschillende gebouwstromen ook zoveel mogelijk te sluiten. Het resultaat is een bijna energieneutraal gebouw, vertelt Samyn. Onder het gebouw is een WKO ingericht, het dak van het gebouw ligt vol met PV-cellen. In de kantoren wordt gebruik gemaakt van betonkernactivering en lage temperatuurverwarming en –koeling in het plafond. Via de glazen lamellengevel wordt veel licht binnengehaald, wat scheelt in de verlichting. Samyn durft zelfs stellen dat er op een zonnige dag binnen er in principe geen enkele lamp aanstaat. Op het terrein is tenslotte ook een regenwaterbuffer ingericht.
In het gebouw wilde het bedrijf geen airconditioning, maar natuurlijke ventilatie. Binnen kan het in de winter op z’n koudst 19 graden Celsius worden, en in de zomer op z’n warmst 26 graden Celsius. “We leven met de seizoenen”, verklaart Heris enthousiast. In de zomer kun je je volgens hem binnen echt zomers kleden, in de winter kan een stevige trui soms van pas komen. “De natuur kent veel variatie in temperatuur, licht en luchtvochtigheid”, gaat Samyn verder. “Dat is heel gezond. En daarom is dit een gezond gebouw.”
Het Nieuwe Werken
Het gebouw heeft twee lagen die hoog opgetild liggen boven het glooiende parkeerterrein – dat zo natuurlijk geventileerd is. Dwars door het gebouw in noord-zuidrichting ligt een brede, dubbelhoge hal. Ten oosten hiervan liggen vier langere kantoorvleugels. Ten westen van de hal ligt vier kortere voorzieningenvleugels, met op niveau +1 de kantine en op niveau +2 een variatie aan overleg- en vergaderruimtes.
Vanuit de glazen entreehal op het maaiveld loopt een brede trap omhoog naar +1 en verder naar +2. Aan het andere uiteinde van de grote hal loopt eveneens een tribune van +1 naar +2. Een lift is er ook wel, maar het bedrijf wil trappenlopen stimuleren. “En we willen dat mensen elkaar tegenkomen”, stelt Heris. Dat is ook de verklaring van de sterk horizontale vorm van het gebouw: dat bevordert de onderlinge communicatie en samenwerking.
De kantoorvloeren zelf zijn bijna volledig open gehouden. Afgesloten overleg- en concentratieruimtes zijn het enige dat de ruimte breken. En in principe heeft niemand een vaste werkplek. Al zijn de verschillende teams zijn wel steeds ongeveer op dezelfde plek in het gebouw terug te vinden. Voor de akoestiek zijn lage bureauwandjes, baffles aan het plafond en vloerbedekking op de computervloer aangebracht.
In de ruimtes tussen de kantoorvleugels huisvest het gebouw nog een verrassing: hier heeft het gebouw groene binnentuinen en zijn de gevels volledig in bamboe uitgevoerd, inclusief bamboe lamellen. Een groot contrast met de buitengevel.
Heris is zeer tevreden met zijn nieuwe hoofdkantoor en roemt het licht. “Het gebouw verandert met het licht: zowel de aanblik ervan door de reflectie ervan op de glazen lamellen, als de ervaring binnen door de grote glazen gevels.” Daarmee is het volgens zowel de opdrachtgever als de architect een tijdloos gebouw geworden. Samyn eindigt: “Dit gebouw bewijst dat een energieneutraal gebouw van glas mogelijk is.