Onderkomen Koninklijke Gazelle vernieuwd

13 juli 2015, 17:03

Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan het vernieuwde onderkomen van Koninklijke Gazelle in het Gelderse Dieren. De fietsfabrikant heeft een nieuwe montagehal laten bouwen, twee bestaande panden gerenoveerd en de logistieke indeling verbeterd. Architecteweb heeft samen met vertegenwoordigers van Bronsvoort Blaak Architecten alvast een kijkje genomen.

Tekst Ronnie Weessies

Gebroederlijk staan ze naast elkaar, de ‘drie generaties architectuur’ die het gezicht van Koninklijke Gazelle aan de Wilhelminaweg in Dieren bepalen. De nieuwe montagehal omarmt de monumentale rijwielfabriek uit 1912 en de Beltmanvleugel (gebouwd rond 1930), met een huif aan de zijde van de personeelsingang als denkbeeldige hand.

De 6.800 vierkante meter grote nieuwbouw vormt letterlijk de verbindende factor binnen het nieuwe Gazelle Innovation & Production Center. Alle overige functies en ruimtes (ook die in de bestaande gebouwen) hebben een fysieke en/of visuele connectie met dit bouwdeel, waar zich het belangrijkste deel van de fabriek zich bevindt: de productievloer.

Toen de architecten Anton Bronsvoort en Henk Geert Blaak in 2013 voor het eerst de Gazelle-fabriek bezochten, troffen ze een verrommeld geheel aan. De oude fabriek en Beltmanvleugel waren door de vele aanpassingen door de jaren heen volledig dichtgetimmerd geraakt, terwijl de montageafdeling, het magazijn en de lakkerij verspreid waren over een wirwar van gebouwen.

Om hier verandering in te brengen, maakten Bronsvoort en Blaak een ‘vlekkenplan’ met een logischer verdeling van de verschillende functies en een efficiënte productielijn van grondstof tot eindresultaat. Ten opzichte van de oude situatie werd zo meer dan dertig procent aan bebouwd oppervlak bespaard, terwijl het vrachtverkeer op één plek geconcentreerd kon worden.

Oorspronkelijke bouwtekeningen
De oude fabriek en de Beltmanvleugel zijn op basis van de oorspronkelijke bouwtekeningen ontdaan van latere toevoegingen en zoveel mogelijk teruggebracht naar de staat waarin ze zich moeten hebben bevonden in de begindagen. Alleen zijn de vroegere productiehallen en opslag op de verdiepingen getransformeerd tot open kantoorvloeren met moderne voorzieningen.

De lichthof in het monument was door de jaren heen eveneens dichtgebouwd en opgesplitst in drie verdiepingen. De ruimte is weer opengebroken en dient nu als atrium en sociaal hart van het gebouw. In de lichthof bevindt zich de kantine voor alle medewerkers, terwijl via het vele glas zicht wordt geboden op de kantoren in de oude panden en de werkvloer van de nieuwe montagehal.

Door de realisatie van de montagehal staat de achterkant van zowel de oude fabriek als de montagehal nu ‘binnen’. Dit verfraait het uitzicht van de productiemedewerkers en betrekt het kantoorpersoneel en de leidinggevenden meer bij het maakproces. Zij hebben direct zicht op de werkvloer, wat uiteraard de controle versterkt, maar vooral de saamhorigheid en motivatie moet stimuleren.

“We hebben de productielijn zo kunnen neerzetten dat kantoormedewerkers het productieproces volledig kunnen overzien, vanaf de persoon die de spaken zet tot de complete fiets die wordt afgevoerd naar het magazijn”, zegt Bronsvoort.

“Eigenlijk behoort een architect zich helemaal niet met de opstelling van de productielijn te bemoeien, maar we hadden korte lijnen met de opdrachtgever en ze konden het ter plaatse uitproberen. Als het niet had gewerkt, zouden we er zeker van hebben afgezien, maar het ging goed zo.”

Werkvloer verhoogd
De medewerkers van de montagehal beschikken nu over de grootste en prominentste ruimte van de hele fabriek. Met het puin van de gesloopte hallen is bovendien de werkvloer verhoogd, zodat er overal sprake is van gelijkvloerse situatie (wat voorheen niet zo was).

Een langgerekte raampartij aan de straatzijde fungeert als etalage voor de montagehal, terwijl er voor de medewerkers uitzicht op het dorp is ontstaan. “Als hun vrouw en kinderen langs fietsen, kunnen ze zo hun hand opsteken”, vertelt Bronsvoort.

Het is volgens de architect aan de eerder genoemde korte lijnen met de opdrachtgever te danken dat er zo weinig tijd zat tussen het eerste bezoek en de oplevering van het project. De betekenis van Gazelle voor de omgeving heeft gezorgd lokale partijen zoals de gemeente wilden meewerken, wat de snelheid van het project eveneens bevorderde.

Lastiger was het om de instanties te overtuigen van de aanpassingen van het monument die in de ogen van de architecten noodzakelijk waren. “Gelukkig werkten Henk Geert en ik samsam aan het project, voor het eerst sinds ons bureau bestaat overigens. Daardoor kon de een het stokje overnemen als de ander er even geen zin meer in had”, besluit Bronsvoort.

In september neemt Koninklijke Gazelle diens Innovation & Production officieel in gebruik

Trefwoorden

renovatie dieren bronsvoort blaak architecten koninklijke gazelle transformatie

1	Gebouw met appartementen van houten modules in Buiksloterham opgeleverd maandag, 15 september
2	Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend woensdag, 17 september
3	Flinke vernieuwing voor Carlton Beach Hotel in Scheveningen donderdag, 11 september
4	Houten voetgangersbrug over spoor bij station Zwolle officieel geopend donderdag, 11 september
5	JKMM Architects wint prijsvraag voor nieuw architectuur- en designmuseum Helsinki vrijdag, 12 september

Gerelateerde nieuwsberichten

Hoofdkantoor HEMA en VNU Media geopend

9 september 2010

Andere nieuwsberichten

Britse architect Nicholas Grimshaw (85) overleden

Gisteren, 10:47

Grimshaw is met name bekend van publieke gebouwen en grootschalige infrastructuurprojecten. In Nederland ontwierp hij het bekroonde station Amsterdam Bijlmer Arena (2007) en de Enneüs Heermabrug (2001) in de hoofdstad.

Nominaties Schoolgebouw van het Jaar 2025 bekend

Gisteren, 09:00

Als onderdeel van de Architectenweb Awards 2025 wordt begin november de prijs voor Schoolgebouw van het Jaar 2025 uitgereikt. Uit de vijfentwintig inzendingen voor deze prijs heeft de jury vier projecten genomineerd.

Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen?

16 september, 4:30

Woensdag 15 oktober 2025 organiseert Architectenweb samen met Hogeschool van Amsterdam, MORE Architecture, UFO Urbanism en Pakhuis de Zwijger een symposium rond de opkomst van grootschalige wooncomplexen met kleine woningen en gedeelde voorzieningen.

Rijksmonumentaal tankstation Groningen getransformeerd tot Dudok aan het Diep

16 september, 2:19

In Groningen is een rijksmonumentaal tankstation naar ontwerp van architect Willem Marinus Dudok getransformeerd tot een kleinschalige horecagelegenheid. Niet alleen het gebouw zelf is aangepakt, ook de directe omgeving onderging een transformatie.

Netbeheerders lanceren internationale oproep voor verzwaring stroomnet

Gisteren, 13:28

Het initiatief komt in de vorm van een challenge met de naam LV-NExT.

Vincent Luyendijk verzorgt keynote bij kick-offbijeenkomst Eo Wijersprijsvraag

Gisteren, 11:55

Op vrijdag 10 oktober vindt in evenementencentrum Papendal in Arnhem de kick-offbijeenkomst voor de dertiende editie van de Eo Wijersprijsvraag plaats.