PANDA: een wapen tegen ‘platformkapitalisme’

22 september 2016, 14:10

Voor de deze maand geopende Architectuurtriënnale van Oslo ontwikkelden OMA en designbureau Bengler het conceptuele digitale platform PANDA. Architectenweb sprak in de Noorse hoofdstad met de bedenkers van het concept, dat gebruikers een wapen moet bieden in hun omgang met de mindere kanten van ‘sharing platforms’ als Uber en Airbnb.

Tekst Ronnie Weessies

There is no such thing as society, verkondigde de Britse premier Thatcher in de Jaren tachtig van de vorige eeuw. Ironisch genoeg lijken deelplatforms als Uber en Airbnb deze woorden te bestendigen. Ooit onthaald als de democratische ontregelaars van het veel te dure taxi- en hotelwezen, blijken ze toch niet helemaal in het voordeel van ‘de maatschappij’ te werken.

De taxichauffeurs die onder de vlag van Uber rijden kunnen door een bepaling in hun contract met het bedrijf niet gezamenlijk actie ondernemen in het geval van een geschil. Onder de terms and conditions staat onder meer vermeld dat ze slechts als individu mogen procederen tegen de firma. Wie weigert om ‘I agree’ aan te vinken, komt domweg niet verder in de aanmeldingsprocedure.

Het platformconcept PANDA is bedoeld om aan deze ongelijke situatie een einde te maken. Mensen die toch voor Uber zijn gaan rijden, krijgen de kans zich te verenigen en bijvoorbeeld samen een advocaat in de arm te nemen. Degenen die op de aanmeldingspagina van Uber bleven steken, kunnen er met elkaar voor zorgen dat die vervelende bepaling uit het contract wordt verwijderd.

Een hedendaagse variant op de aloude vakbond, zo zou je het volgens OMA en Bengler kunnen noemen. Of, zoals de bureaus het op abstracte wijze zelf verwoorden, een ‘antilichaam’ voor de digitale platforms dat ‘disruption-as-a-service’ levert. PANDA werkt namelijk op dezelfde manier als de entiteiten waar het tegenwicht moet bieden, de gebruikers worden gefaciliteerd door middel van algoritmes.

“PANDA identificeert en verbindt gebruikers met dezelfde behoeften”, vertelt Even Westwang van het Noorse Bengler, “het helpt ze om zich te organiseren en het biedt opties voor wat ze kunnen doen.” OMA-partner Ippolito Pestellini vult aan: “Door gebruik te maken van dezelfde logica als andere platforms en deze te spiegelen, genereert PANDA een positieve uitkomst voor de gebruikers zelf.”

Airbnb
Tot zover is het ongeveer duidelijk. Maar welke rol speelt architectuur in dit verhaal? Pestellini wijst op een collage van interieurfoto’s die te zien zijn in het fictieve hoofdkwartier van PANDA op de triënnale. Het zijn impressies van ruimtes die worden aangeboden op Airbnb. Ze bevinden zich in uiteenlopende steden over de hele wereld, maar lijken verdacht veel op elkaar.

Van Buenos Aires tot Tokio, overal worden kamers met dezelfde witte muren en vloeren met houtdessin aangeboden. Volgens Pestellini is dit het gevolg van de manier waarop het platform in elkaar steekt; een optelsom van ratings en suggesties van Airbnb zelf hoe een ruimte in te richten. “Gebruikers passen zich aan op deze pre-gecodificeerde visuele taal”, vertelt Pestellini.

Via PANDA kunnen mensen manieren vinden om te ontsnappen aan de opgelegde monotonie, aldus de bedenkers van het concept. Ook bij een andere, zeer actuele kwestie die deels om Airbnb draait, zien ze een rol weggelegd voor ‘hun’ platform. In veel steden lopen de huizenprijzen al een tijd op en neemt het aantal hotels in het centrum exponentieel toe.

Betaalbaar
Op de PANDA-tentoonstelling zien we foto’s van protesterende inwoners van San Francisco, ten gunste van Airbnb. “Volgens de demonstranten is wonen in de stad voor hen alleen nog betaalbaar door ruimte te verhuren via dit platform”, zegt Simen Svale Skogsrud (Bengler). “Zij beseffen niet dat ze zo de prijzen juist opdrijven en dat deze pas weer omlaag zullen gaan als ze ermee stoppen.”

“Via PANDA kan bijvoorbeeld een bewustwordingscampagne worden opgezet. Je rekruteert mensen die in de stad willen wonen, maar dit niet kunnen betalen. Om de campagne te financieren, kun je ouderen en rijken mobiliseren die wel in de stad wonen. Op die manier creëer je tijdelijke allianties van personen met een gezamenlijk belang.”

Trefwoorden

oslo architecture triennale oma bengler airbnb

1	Rapport: rijke Amsterdammers leven steeds vaker apart van rest dinsdag, 30 september
2	Rijk schrijft aanbesteding uit voor nieuwe marinierskazerne woensdag, 1 oktober
3	Architectenweb symposium: klein maar fijn wonen? donderdag, 2 oktober
4	Leiden wil verhoogd busstation naast treinperrons centraal station dinsdag, 30 september
5	Nominaties Interieur van het Jaar 2025 bekend woensdag, 1 oktober

Gerelateerde nieuwsberichten

OMA-bibliotheek in Caen opent in januari

21 december 2016

OMA 'creative mediator' van Manifesta 12

28 november 2016

'Hotelprijzen rijzen de pan uit'

2 februari 2017

Amsterdam en Airbnb samen tegen problemen

1 december 2016

Nederlands 'droomhuis' op basis van data Funda

25 januari 2017

City Hotels: hybride programma's voor de compacte stad

9 november 2015

ING: Airbnb drijft huizenprijs Amsterdam op

25 april 2016

Amsterdam zet rem op nieuwe hotels

18 maart 2016

Architectuurtriënnale Oslo: meer vraagtekens dan inspiratie

14 september 2016

Verslag van Het Grote Leisure Congres

23 juni 2015

NRC: 'Airbnb-wet' gaat steden niet ver genoeg

3 december 2019

Europees Hof: Airbnb valt onder vrije dienstverlening

20 december 2019

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Realisatieovereenkomst voor hoogbouwcomplex De Sax op Wilhelminapier getekend

Gisteren, 16:16

VOF PhilHavana en BAM Bouw en Techniek hebben een realisatieovereenkomst getekend voor hoogebouwcomplex De Sax op de Wilhelminapier in Rotterdam.Het door MVRDV ontworpen woningbouwproject bestaat uit twee torens die worden verbonden door een 'balk'.

Online tool CarbonSpace berekent materiaalgebonden CO2-uitstoot vanaf eerste schets

Gisteren, 15:09

MVRDV heeft een openbare online tool gelanceerd die de materiaalgebonden CO2-uitstoot van bouwprojecten vanaf de eerste schets berekent. CarbonSpace heeft als doel om architecten inzicht te geven in de impact van hun projecten op het klimaat.

Stationsomgeving Bunnik transformeert naar toekomstbestendig woon- en werkgebied

Gisteren, 13:08

Het masterplan door SVP Architectuur en Stedenbouw, OKRA landschapsarchitecten en CROSS Architecture krijgt groen licht van gemeente.

Winnaars Groninger Architectuurprijs 2025 bekendgemaakt

Gisteren, 11:17

Zowel de vak- als publieksjury van de Groninger Architectuurprijs 2025 wees twee gedeelde winnaars aan, waarbij Dudok aan het Diep door de beide jury’s als winnaar werd gekozen.