KAW: “Vanaf nu gaat het in grote stappen”

1 juli 2013, 13:10

Naast gebouwen werkt KAW architecten, binnen het kader van de Energiesprong, aan de verduurzaming van wijken. Een interview met architect Reimar von Meding.

Tekst Kirsten Hannema

“De opgave is om het nu gedaan te krijgen” zegt architect Reimar von Meding van KAW architecten over duurzaamheid. “Iedereen is het inmiddels met elkaar eens dat we een schonere wereld willen en dat we ons geld beter kunnen besteden dan het door de schoorsteen te roken. Er is heel veel uitgedacht op technisch vlak, er zijn allerlei checklists beschikbaar. Je bent een idioot als je als architect nu nog geen duurzaam gebouw kunt ontwerpen. De grote vraag is:
hoe kun je zinvolle maatregelen daadwerkelijk implementeren?”

Von Meding, met zijn bureau vooral actief op het gebied van sociaal-maatschappelijke opgaven, ziet het om zich heen: goede plannen zijn er genoeg. “Veel woningcorporaties willen duurzaamheid aanzwengelen met collectieve maatregelen, zoals warmtekrachtkoppeling op wijkniveau. Een zinvolle en betaalbare strategie.” Maar regelgeving staat de uitvoering in de weg; je kunt huurders niet dwingen om hun woning van het energienetwerk af te koppelen. “Wat wij proberen is om niet het systeem in Den Haag te veranderen, maar binnen de mazen van de wet te doen wat kan. En liefst morgen.”

Energiesprong: financiering uit energiebesparing
Dat begint al te lukken. Pas nog heeft KAW met consortia een tweetal vernieuwende initiatieven tenders gewonnen die deel uitmaken van ‘Slim en snel’, onderdeel van Energiesprong (een overheidsprogramma om jaren 60 en 70-woningen grootschalig, duurzaam en betaalbaar te renoveren).

"In Leeuwarden wordt de verduurzaming van 330 huur- en koopwoningen in de wijk Bilgaard ingezet vanuit een nieuw op te richten wijkbedrijf. ‘Voor en door de buurt’ – dat is de businesscase. Von Meding: “De bewoners zijn zelf eigenaar van de vernieuwing. Zij werken zelf aan de wijk. De beschikbare middelen voor renovatie bedienen hierdoor meerdere doelen tegelijkertijd. Het gaat niet alleen over energiebesparing en het opzetten van een eigen energievoorziening, zodat de wijk op termijn autarkisch is. We creëren met het wijkbedrijf ook banen, opdat de sociaal-economische situatie verbetert. En er wordt geïnvesteerd in sport- en groenvoorzieningen en dus ook gezondheid.”

In Bergen op Zoom gaat KAW ‘slim en snel’ particuliere woningen opknappen. Dat gaat gebeuren met de zogenoemde Reimarkt, een supermarkt waar je ‘duurzaam wonen’ kunt kopen. De architecten hebben hiervoor met partners in de bouw een serie producten ontwikkeld (van dubbel glas tot een energiezuinige CV-ketel, van PV-panelen tot renovatie tot nul-niveau), zetten een retailformule op en houden ook de uitvoering in eigen beheer. De financiering wordt gehaald uit de energiebesparing. Zo kun je als het ware een abonnement op verduurzaming nemen.

De Garaasje
Behalve met het nadenken over duurzame strategieen, houdt het bureau zich ook bezig met bouwen. Binnenkort start in Leeuwarden de bouw van de Garaasje, een centrum voor slachtoffers van mensenhandel. Een energie- en waterneutraal gebouw dat met behulp van crowdfunding bekostigd wordt.

Vorig jaar werd daarnaast al een opvallend renovatieproject opgeleverd,
de Veilige Veste met zijn spierwitte kunststof gevel. In dit voormalig kantoorgebouw uit de jaren 60 worden nu slachtoffers van loverboys opgevangen. Von Meding: "Vroeger werden opvanghuizen weggestopt, terwijl de bewoners na een half jaar toch terug moeten in de maatschappij. Door het pand een nieuw gezicht te geven wordt het thuis van deze bijzondere doelgroep naar buiten toe zichtbaar, terwijl het pand toch honderd procent veilig is. Tegelijkertijd hebben we het kantoor op passief-niveau gebracht, zodat de energierekening voor de corporatie zo laag mogelijk blijft.”

Active House
Passief bouwen is voor Von Meding overigens geen heilige koe. “Vooral bij woongebouwen krijg je dan al snel een te geconditioneerde omgeving. Een huis dat potdicht zit, met alleen gebalanceerde ventilatie. Ik geloof dat de acceptatie van duurzaamheid juist vanuit de verbetering van het comfort moet komen. In Eindhoven zijn we nu bezig met een experiment voor een active house. Dat is wel energieneutraal, maar dat doen we door energie op te wekken uit lokale natuurlijke bronnen. Op die manier kun je huid veel meer open maken en natuurlijk ventileren.”

Acceleratie
Over de toekomst is Von Meding, zoals het een architect betaamt, optimistisch. “Ik denk dat het nu met hele grote stappen zal gaan. Kijk naar de vlucht die internet de afgelopen tien jaar heeft genomen. Dat gaat met duurzaamheid ook gebeuren. Mensen gaan het heft nu in eigen hand nemen. Energie opwekken op lokaal niveau, smart grids die collectieven met elkaar verbinden –
dat ga je straks overal zien.

Kijk maar wat er al in Duitsland gebeurt. in Berlijn, waar het energienetwerk te koop aangeboden wordt, is een burgerinitiatief opgericht om het voor bijna € 1 miljard kopen. Stel je voor, wat voor invloed dat zou hebben. Of het gaat lukken, is natuurlijk nog niet zeker. Maar alleen al het feit dat ze een serieus bod neerleggen zegt voor mij genoeg.”

Trefwoorden

slim en snel reimarkt kaw architecten reimar von meding de garaasje duurzaamheid kaw energiesprong

1	NOAHH presenteert opgeleverde Villa Vaartjes in Almere Oosterwold dinsdag, 23 april
2	Woontorens The Grace worden lager dan gepland vrijdag, 26 april
3	Rijksmonumentaal Jachtslot Mookerheide heropend na restauratie door 1meter98 maandag, 22 april
4	Den Haag deelt ontwikkelvisie voor gebied rond centraal station dinsdag, 23 april
5	Studio Modijefsky ontwerpt koekmakerij als wonderwinkel woensdag, 24 april

Gerelateerde nieuwsberichten

Symposium over Active House in Houten

6 augustus 2013

Reimarkt beste plan duurzame renovatiewinkel

13 juli 2015

Eerste stap masterplan Bergwijkpark van KAW

9 oktober 2013

Multifunctioneel gebouw voor Joseph Haydnschool

2 mei 2014

CKM Leeuwarden officieel geopend

31 oktober 2014

Ellen van Acht Duurzame Bouwvrouw 2014

25 september 2014

Except: “Nieuwbouw is meestal niet duurzaam”

9 juli 2013

KAW realiseert appartementen in Berlijn

1 oktober 2014

Minister Blok verricht officiële opening Reimarkt

4 juli 2014

Rotterdam maakt duizenden huizen zuiniger

8 november 2013

Innovatieprijs voor Wijkbedrijf Bilgaard

31 oktober 2014

Woningen Ulft duurzamer dankzij gevel

7 januari 2014

Brede school KAW inspireert tot bouwconcept

18 april 2014

Duurzame Renovatiewinkel zoekt ondernemer

15 mei 2015

Rondetafelgesprek organische stedenbouw

31 mei 2012

KAW ontwerpt mobiele woonbox

23 augustus 2012

Video: Veilige Veste

15 februari 2013

KAW transformeert Erfgoedhuis Coevorden

27 mei 2011

Suzan Wierenga Zakenvrouw van het Noorden

12 oktober 2011

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Woontoren voor jongeren op Oostenburg vormt roestbruin accent langs het spoor

26 april, 3:50

In de Amsterdamse wijk Oostenburg is een ensemble van vier gebouwen opgeleverd. Blikvanger van het geheel is een door NEXT architects ontworpen woontoren voor jongeren.

EU Mies Award 2024 voor studiepaviljoen Technische Universiteit Braunschweig

26 april, 1:57

Het gebouw naar een ontwerp van de architecten Gustav Düsing en Max Hacke werd gekozen uit zeven finalisten. Een van de andere genomineerde projecten, de Gabriel García Márquez-bibliotheek in Barcelona, kreeg de Emerging Architecture Prize.

Sofie De Caigny nieuwe voorzitter Commissie Omgevingskwaliteit en Cultureel Erfgoed Rotterdam

26 april, 12:15

Vanaf 23 juni zal De Caigny deze functie voor een periode van drie jaar gaan vervullen. Ze volgt Esther Agricola op, die eveneens drie jaar lang voorzitter van de commissie is geweest.

Podcasts en publicatie over realiseren ruimtelijke kwaliteit bij stedelijke ontwikkeling

26 april, 10:47

Deze week hebben architect Willem Hein Schenk en publicist JaapJan Berg de podcastserie De Haarlems Sessies en de bijbehorende publicatie Sturen op Stadsarrangementen gelanceerd.