Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Ontwerpaanpak OD205 voor revitaliseren bedrijventerreinen

13 oktober 2023, 12:32

Bij de nieuwe aanpak van OD205 wordt het zogenaamde abiotische systeem – water en bodem – als vertrekpunt gebruikt. Zo kunnen regeneratieve capaciteiten van de bodem benut worden om bestaande terreinen te transformeren in toekomstbestendige en gezonde werkomgevingen. Water en bodem, de kwaliteiten en kenmerken van de ondergrond, worden dus sturend bij de noodzakelijke veranderingen bovengronds.

De aanpak moet leiden tot terreinen met meer biodiversiteit en die klimaat adaptief, duurzaam en veerkrachtig zijn. OD205 voorziet zo bovendien een veel duidelijker en vooral gebiedseigen signatuur van deze doorgaans eenvormige gebieden.

Verstoorde relatie
Want ongeacht de locatie van bedrijventerreinen lijdt hun kwaliteit veelal onder het bleke of impliciete karakter ervan. Dat komt, volgens het bureau, door de verstoorde relatie met de ondergrond. Door het afdekken daarvan met een dik pakket bouwzand ontstaat een neutrale conditie. Daarop volgt vervolgens een pragmatische inrichting met (mono)functionele bebouwing, veel verhard terrein en een doelmatige ontsluiting.

Deze aanpak, voortkomend uit het maakbaarheidsdenken, leverde ons talloze, generieke en gebiedsvreemde werkomgevingen op die bovendien sterk versteend zijn. En dat terwijl de ondergrond juist zoveel meer variatie kent.

Kwetsbare locaties
Het overgrote deel van bestaande bedrijventerreinen is qua inrichting sterk versteend en ontkoppeld van de potentiële, gevarieerde kwaliteiten van de ondergrond. Minder dan 1 procent is ingericht als groenblauwe structuur. Het maakt bedrijventerreinen tot kwetsbare werklocaties. Bedrijventerreinen beslaan bovendien iets meer dan 27 procent van het totale bebouwde oppervlak in Nederland. Het gaat dus om een aanzienlijke opgave.

Die condities op veel terreinen zorgen ook voor hittestress, wateroverlast of juist droogte. Judit Gaasbeek Janzen van OD205 concretiseert het verder: ‘bestaande bedrijventerreinen vormen bovendien vaak een barrière voor groenblauwe netwerken tussen stad en land en hebben een lage verblijfskwaliteit. Dat heeft ook economisch impact.’

Bovengrond leidend
Het plan van OD205 is ook ontstaan in de wetenschap dat veel bestaande bedrijventerreinen in ons land aan herstructurering toe zijn. Gebouwen en infrastructuur zijn vaak verouderd. Daarbij vragen de energietransitie en maatregelen tegen de klimaatcrisis om extra ruimte. Die herstructurering wordt nu, naar de mening van OD205, onvoldoende integraal of systemisch aangepakt. Als er al sprake is van duurzaamheidseisen dan is daarbij de bovengrond vaak leidend. Stenen maken plaats voor beplanting, bermen worden met bloemen ingezaaid en daken vergroenen.

Er wordt bij al die goedbedoelde inspanningen echter voorbijgegaan aan het effect op én de relatie van die veranderingen tot het abiotische systeem. Gaasbeek Janzen: ‘dat maakt deze ingrepen tot symptoombestrijding, vaak op kavel- en bedrijfsniveau. Vanuit ondernemersperspectief misschien logisch, maar ook een gemiste kans.’

Wel of geen groendak
Hoe het doelmatiger en effectiever kan blijkt, bijvoorbeeld, uit een betere afweging van de aanleg van groendaken. Volgens OD205 wordt uit een koppeling aan het bestaande grondtype duidelijk of een groendak zin heeft. In gebieden met klei en veen, waar regenwater minder snel wegvloeit, kan een groendak helpen het overtollige water op te vangen, te laten verdampen en gedoseerd af te geven aan de bodem.

Bij hoge zandgronden zijn deze daken juist minder aan te bevelen. Deze gebieden kampen vaak met watertekorten en een dalend grondwaterpeil. Regenwater dient daar dus juist niet vastgehouden te worden met groene daken.

Maatwerk
Het voorbeeld toont aan dat er een systeemtransitie nodig is bij het revitaliseren van bestaande bedrijventerreinen. Gaasbeek Janzen stelt dat deze specifieke herstructurering van werklocatie echt om maatwerk vraagt. De lokale karakteristieken van de ondergrond moeten leidend worden.
Het betekent voor de gebruikers bovendien een perspectief op een duurzaam en veerkrachtig terrein, dat biodivers en klimaatadaptief is én dat een gebiedseigen, groene signatuur heeft.

Ontwerpend onderzoek
OD205 ontwikkelde door ontwerpend onderzoek een praktijkgerichte ontwerpaanpak voor transities op maat. Die aanpak kan, volgens het bureau, gebruikt worden als leidraad bij herstructureringen van bedrijventerreinen. Mogelijke ingrepen worden zo steeds gekoppeld aan de drie hoofdbodemtypes in Nederland: klei, veen en zand. Naast een betere conditie van werkomgevingen helpt deze afstemming ook om de bodem zelf weer gezonder te maken. Zowel de boven- als ondergrond profiteren dus en vormen in harmonie een toekomstbestendige en vitale combinatie.

Op de website van OD205 is verder te lezen hoe het abiotische systeem kan bijdragen om bestaande bedrijventerreinen te transformeren naar gezonde werkomgevingen.

Trefwoorden

transformatie gebieden bedrijventerreinen bodemonderzoek veerkrachtige stad stimuleringsfonds creatieve industrie od205

1	Staatsbosbeheer dreigt recreatiegebieden in Zuid-Holland te sluiten maandag, 13 mei
2	Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen vrijdag, 17 mei
3	Studio Muoto ontwerpt industriële woontoren voor De Nieuwe Stad woensdag, 15 mei
4	Architecten\|en\|en en Bygg ontwerpen grotendeels biobased woontoren voor wooncoöperatie in Eindhoven maandag, 13 mei
5	Lange, horizontale lijn verbindt twee delen vakantiewoning Bretagne dinsdag, 14 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

OD205 ontwikkelt toekomstperspectief voor agrarisch productielandschap

13 juni 2023

Kabinet: komende decennia meer fysieke ruimte voor bedrijven

16 oktober 2023

Provincie Utrecht pakt verouderde bedrijventerreinen aan

7 juni 2023

Studie: bedrijven kunnen CO2-uitstoot fors verlagen in energiehub

30 oktober 2023

CBS: vorig jaar veel minder kantoren omgebouwd tot woning

6 november 2023

Green Deal in Waalwijk om bedrijven en bedrijventerreinen flink te verduurzamen

7 december 2022

Plastica Groep

Behoefte aan bedrijventerreinen Noord-Brabant groter dan gedacht

4 oktober 2022

Adviesraad regering: bedrijventerreinen verduurzamen nauwelijks

1 november 2023

Festival STAD strijkt voor derde editie neer in Zwolle

11 januari

Studie: grote stad wordt minder aantrekkelijk voor creatieve industrie

24 januari

Toon alles

Andere nieuwsberichten

NEPROM-prijs naar ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam

17 mei, 4:00

Tijdens de Dag van de Projectontwikkeling in 1931 Congrescentrum Den Bosch heeft de NEPROM haar tweejaarlijkse prijs uitgereikt aan gemeente Amsterdam en ontwikkelaar en belegger Amvest voor de ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam.

Neutelings Riedijk wint prijsvraag Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes

17 mei, 2:14

Neutelings Riedijk Architecten heeft in samenwerking met ars architectes urbanistes de ontwerpwedstrijd voor Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes gewonnen.

Maaskant Park in Groot Handelsgebouw geopend voor publiek

17 mei, 10:00

Vanaf zaterdag 18 mei 2024 is het Maaskant Park in het Groot Handelsgebouw overdag geopend voor publiek. Het park ligt in de binnenplaats van het gebouw en is ontworpen door Blooming Buildings.

Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen

17 mei, 9:00

In West aan Zee, op Terschelling, heeft 2by4-architects een villa ontworpen die enerzijds ingebed is in de duinen maar zich anderzijds ook opricht om erover uit te kijken.

Bouwend Nederland: mooie ambities, komt aan op goede uitvoering

17 mei, 1:17

Bouwend Nederland zegt dat in het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen "mooie ambities staan, maar dat het aankomt op goede uitvoering".

WRK Architecten deelt kennis rond duurzaam ontwerpen op eigen website

16 mei, 12:18

WRK Architecten heeft zijn kennis vertaalt in een aantal ontwerpprincipes en toont in een aantal casussen hoe het invulling geeft aan de verwezenlijking van de klimaatdoelen.

Studie: duingebied West-Nederland ook geschikt voor wolven

15 mei, 2:35

In een studie van Wageningen University & Research (WUR) staat dat in het duingebied voldoende bomen zijn en er met damherten en vooral reeën ook genoeg prooidieren zijn voor de wolf.

Rekenkamer: Rijkswaterstaat en ProRail denken miljarden meer voor weg en spoor nodig te hebben dan nu begroot

15 mei, 2:29

Tot 2038 is volgens uitvoeringsorganisaties bijna 25 miljard euro meer nodig voor onderhoud van wegen en spoorwegen dan begroot.

RIVM: zonnepanelen worden nu nog gedowncycled, maar recycling is in toekomst mogelijk

15 mei, 2:16

Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) moet het mogelijk zijn om binnen vijf jaar nieuwe technologieën toe te passen waarmee de grondstoffen veel beter van elkaar worden gescheiden en hergebruikt.

Tennet: afschalen kolen- en gascentrales verzwakt stabiliteit electriciteitsnet na 2033

15 mei, 10:00

De overheid moet met een plan komen om stroomtekorten vanaf 2033 te voorkomen. Daarvoor pleit netbeheerder TenneT, die waarschuwt dat de leveringszekerheid van elektriciteit na dat jaar "duidelijk verslechtert".

Ga naar het nieuws-archief