Stadsbouwstenen
Hagemeisterseminar in Moskou
De Architekten Cie. en Inbo over stedenbouw met baksteen en de sociale impact van architectuur
Op 23 mei vond in Moskou een baksteenseminar van Hagemeister plaats, gewijd aan het thema “Stadsbouwstenen”. Met als sprekers drie architecten van Nederlandse bureaus. Pero Puljiz en Jan-Willem Baijense van de Architekten Cie. hielden in de Russische hoofdstad een lezing over het verfijnde baksteengebruik in hun ontwerp van het grootschalige Moskouse woningbouwcomplex Vander Park. Tako Postma van Inbo sprak over de sociale impact van architectuur en zette uiteen hoe Inbo bijvoorbeeld in samenwerking met toekomstige bewoners en gebruikers duurzame leefgemeenschappen smeedt. Actuele thema's in de Russische architectuur en stedenbouw van nu.
Het Hagemeisterseminar in Moskou haakt in op de groeiende belangstelling van Russische investeerders, architecten en stedenbouwers voor het bouwmateriaal baksteen. In de Russische hoofdstad is de laatste jaren een architectuurklimaat ontstaan met meer oog voor fijnzinnige stedenbouw. Opdrachtgevers en ontwerpers associëren baksteen met kwaliteit en zetten het materiaal graag in aan de gevels van grootschalige bouwprojecten om duurzaamheid én een menselijke maat te realiseren.
Een aantal van die Russische investeerders en architecten was door Hagemeister uitgenodigd voor een seminar over stedenbouw met baksteen. Het seminar vond op 23 mei plaats op het Moskouse bureau van de vermaarde architect Sergey Skuratov. Naast Skuratov, spraken op het seminar drie ontwerpers van twee Nederlandse architectenbureaus: Pero Puljiz en Jan-Willem Baijense van de Architekten Cie. en Tako Postma van Inbo.
Namens baksteenfabrikant Hagemeister was onder meer Christian Hagemeister op het seminar aanwezig: “Er is in Moskou een groeiende interesse in de Nederlandse stedenbouw en baksteencultuur. Voor Russische begrippen gaan Nederlandse ontwerpers vrij, creatief en gedurfd om met baksteen. Men is hier zeer geïnteresseerd in de manier waarop de Architekten Cie. met baksteen stedenbouwkundige kwaliteit en verfijning wist mee te geven aan het Moskouse woningbouwcomplex Vander Park. Zo creëer je als ontwerper en investeerder waarde. In Rusland is dat altijd een proces waarin wij als producent intensief samenwerken met architecten en ontwikkelaars. Ook was men nieuwsgierig naar de wijze waarop de Architekten Cie. het woongebouw niet alleen ontwierp voor de bewoners, maar ook met oog voor gebruikers van buitenaf – en zo meerwaarde voor de stad weet te scheppen.”
Architect/partner Pero Puljiz en architect/associate Jan-Willem Baijense van de Architekten Cie. zetten in hun lezing uiteen hoe zij in Vander Park mede dankzij de inzet van baksteen de menselijke maat wisten vast te houden. De Architekten Cie. splitste het duizend appartementen tellende woningbouwcomplex op in torens en knipte deze op in verschillende volumes. De torens werden deels gedraaid en kregen verschillende kleuren baksteen aan de gevels, in de Hagemeistersorteringen Liverpool GT+FU, Woerden Alt, Lübeck GT+FU, Kopenhagen BA, Luca en Weimar HS. Pero Puljiz: “We ontwikkelden uit deze Hagemeistersorteringen vijf gevelontwerpen, steeds met een andere invulling van de bakstenen.”
Tako Postma, architect-partner van Inbo, belichtte op het Moskouse Hagemeisterseminar het belang dat Inbo hecht aan de sociale impact van architectuur. Het bureau ontwerpt projecten graag in nauwe samenwerking met opdrachtgevers, toekomstige gebruikers en bewoners. Postma: “Als mensen elkaar al kennen voordat ze een nieuw gebouw betrekken, is dat een goed fundament voor een hechte, duurzame gemeenschap.”
Ook deze nieuwe rol voor opdrachtgevers en gebruikers vond onder de seminarbezoekers weerklank, aldus Frank Hagen, adviseur van Hagemeister in Nederland: “Men had oog voor de kansen die Inbo's filosofie biedt om hechte buurten te creëren, juist in de grootschalige wooncomplexen die men doorgaans in Moskou bouwt.”
Tako Postma ging in Moskou uitgebreid in op de door Inbo bottom-up ontworpen woonbuurt Space-S in Eindhoven. Toekomstige bewoners dachten er als co-creator en sturende opdrachtgever intensief mee over hun eigen woning en leefomgeving. Dat resulteerde in een duurzame buurt van zeven gebouwen aan groene hoven, met meer dan tweehonderd verschillende woningtypen – van appartementen met 110 vierkante meter voor grote gezinnen tot lofts, van hotel+ appartementen van dertig vierkante meter met collectieve voorzieningen tot studentenwoningen, van woningen met extra ruimte voor hobby of werk tot studio's voor beschermd wonen.
Aan de gevels werd die diversiteit uitgedrukt in zes Hagemeistersorteringen (Lübeck, Liverpool, Rostock, Weimar, Farsund en Ruhrerde) – architect en bewoners wilden graag gebouwen die zouden passen bij de bestaande industriële baksteenarchitectuur van Strijp-S.