Woongebouwen Cubes, Amsterdam
18 maart 2021
Verdichten met baksteen
Aanhaken op de na-oorlogse architectuur van de Westelijke Tuinsteden, dat doet Cubes aan de Gerrit Mannourystraat in Amsterdam. Tegelijkertijd richten de twee appartementencomplexen van LEVS architecten zich naar de meer recente bebouwing op deze verdichtingslocatie. Dat aansluiten op de context doet Cubes onder meer met de Hagemeistersortering Langeland HSG in Duits moduulformaat. Architect Adriaan Mout: "Deze sortering leent zich voor de abstrahering die we in dit ontwerp zochten. Daarnaast zitten de stenen met hun sintering en kleurnuances van nabij vol leven."
Licht, lucht en ruimte, het adagium uit het Nieuwe Bouwen was ook in het Algemeen Uitbreidingsplan (1935) voor Amsterdam uitgangspunt. Het plan werd na de Tweede Wereldoorlog omgezet in stadsuitbreidingen aan de west- en zuidflank van Amsterdam. Rondom de Sloterplas verrezen de Westelijke Tuinsteden, ingevuld met open bebouwing in riant groen. Die stedenbouwkundige structuur is bijna overal nog voorhanden.
In de Westelijke Tuinsteden, aan de Gerrit Mannourystraat, realiseerde het Amsterdamse architectenbureau LEVS Cubes: 68 woningen in twee appartementengebouwen, onderdeel van een strook nieuwbouw met vier panden op een groene terp. De twee andere blokken zijn ontworpen door Van Dongen-Koschuch.
Twee derde van de woningen in Cubes vallen in de middeldure huursector, een derde is vrije sector huur. De woningen meten van vijftig tot zestig vierkante meter, en 75 vierkante meter. Beide bouwblokken hebben een half verdiepte parkeerplint met 32 plaatsen.
De nieuwbouw van LEVS voegt zich in de bestaande gemengde bebouwing uit de jaren vijftig, zeventig en negentig rondom. Architect Mout typeert de locatie als een verdichtingsplan met jaarringen - met na-oorlogse bouw in het kader van het AUP, maar ook met architectuur uit de jaren zeventig en negentig, toen hier aan de hand van een gemeentelijk masterplan (1988) vijf woontorens van Frits van Dongen verrezen, drie woongebouwen van Kees de Kat en drie urban villa's van Rudy Uytenhaak. Adriaan Mout: "Met het vele glas referen we in Cubes aan het AUP met zijn licht, lucht en ruimte. Zo binden we de nieuwbouw aan de context - de groene omgeving, het wonen aan de stadsrand en het riante uitzicht. De relatie tussen binnen en buiten was daarnaast van belang als antwoord op de bescheiden maat van de woningen."
Aan de gevels kreeg Cubes de Hagemeistersortering Langeland HSG in Duits moduulformaat. Met die sortering gaf LEVS de panden een organiserend raster uit metselwerk in wildverband om de ramen, aangevuld met baksteenvelden tussen de vensterpartijen. Die velden verschillen per gebouw: het oostelijke woongebouw kreeg metselvlakken in tegelverband, het westelijke gevelvlakken met per laag om en om uitkragende stenen. Aan de gevels is gewerkt met de volle steen, de balkons zijn aan de onderzijde bekleed met steenstrips.
LEVS zocht voor de gevels van Cubes naar een baksteensortering met een levendig en tegelijk solide karakter om het aanzicht van beide gebouwen enigszins te abstraheren en te dematerialiseren. Adriaan Mout: "Beide gebouwen hebben een sculpturale vorm en er is aan beide gebouwen veel te zien – de abstrahering brengt structuur en rust in de gevels. Tegelijkertijd bezitten deze stenen met hun sintering en kleurnuances van dichtbij volop leven."
De toegepaste Langeland heeft een langgerekt Duitse moduulformaat. Dat formaat past goed bij de horizontaliteit in de architectuur van de Westelijke Tuinsteden, aldus Mout: "En het formaat is bij Hagemeister gewoon standaard voorhanden, het is geen kostbaar maatwerk. Wij konden deze sortering uitstekend toepassen voor wat we op deze locatie wilden realiseren: twee sjieke gebouwen die frisheid en optimisme uitstralen, voorzien van een levendige, gesinterde steen met een mooie verhouding en lengte waarmee we de beide gebouwen konden vormgeven als abstracte monolieten, als cubes die passen bij alle architectuur die deze verdichtingslocatie typeert."
Projectgegevens
Opdrachtgever: Maarsen Groep
Architectuur: LEVS architecten, Amsterdam
Ontwerp: Adriaan Mout, Jurriaan van Stigt, Marianne Loof
Projectteam: Surya Steijlen, David Meijer, Irina Margarit, Martijn Tjassens Keiser
Aannemer: Van Wijnen
Baksteen: Langeland HSG
Formaat: ModF (290 x 90 x 52)
Gemetseld geveloppervlak: ca. 2.000 m²