VMBO Veurs
27 oktober 2023
VMBO Veurs is een kleinschalige en overzichtelijke middelbare school voor praktijkonderwijs, met in totaal ongeveer 400 leerlingen. Sinds 2022 is de school gehuisvest in een nieuw gebouw in de na-oorlogse woonwijk Voorburg ’t Loo. Het nieuwe schoolgebouw, ontworpen door atelier PRO, is compact, met een heldere vorm en een gevel van metselwerk die aansluit bij de omliggende bebouwing. Bijzonder is echter vooral dat de school ook maatschappelijk een relatie aangaat met de wijk eromheen.
Een positieve blik op het VMBO
VMBO Veurs opent zich naar de buurt en haar bewoners - en dat is een bewuste keuze: door te laten zien wat het VMBO allemaal te bieden heeft aan leerlingen en aan de samenleving, willen we de - vaak negatieve - beeldvorming rond dit schooltype doorbreken. Op de begane grond van het gebouw bevinden zich praktijklokalen, maar ook een door leerlingen gerund lesrestaurant met een open, zichtbare keuken en een ‘oefenwinkel’, voor mensen uit de wijk. Zo is visueel én in de praktijk te zien wat het VMBO-onderwijs in kan houden. Ook zijn de leerlingen niet langer anonieme ‘scholieren’ en de buurtbewoners niet langer ‘omwonenden’, omdat ze elkaar op deze manier beter leren kennen en waarderen.
Een school met een thuisgevoel
Het gebouw wordt gekenmerkt door openheid, maar ook door geborgenheid; ons doel was een school te ontwerpen met een thuisgevoel in plaats van een gebruiksbestendig, minimaal bouwblok. Hierdoor zijn de leerlingen trots op hun gebouw - en er daardoor zuiniger op. Daarnaast wordt er ook een duidelijk signaal afgegeven: ook VMBO-ers, zijn het waard dat er in ze geïnvesteerd wordt. En dat is een investering die zich terugbetaalt – want het zijn de leerlingen van het VMBO die onze toekomst hard nodig heeft.
Een open én een geborgen entree
De maatschappelijke voorzieningen zijn makkelijk toegankelijk, omdat de school aan de kop naar de straat een ruim opgezette eigen ingang heeft voor bezoekers van buiten. De hoofdentree, die gebruikt wordt door de leerlingen, bevindt zich juist aan de zijkant van het gebouw, waardoor deze direct uitkomt in de centrale hal. Deze ingang ligt aan het schoolplein, in een ‘inkeping’ in de gevel en is kleinschalig – en dus overzichtelijk – opgezet. Om het schoolplein is daarnaast ook een lage omheining geplaatst. Zo wordt de wijk ‘afgeschermd’ en hebben tegelijkertijd de leerlingen een eigen plek.
De centrale hal als hart van de school
De centrale hal fungeert als het hart van de school. Hier ontmoeten de leerlingen elkaar, in een prettige ruimte die zich over een hoogte van drie verdiepingen opent, met een tribunetrap en licht van boven. Ook is de hal, door middel van een riante vliesgevel, visueel verbonden met het schoolplein. De grote trap is de spil in het sociale leven van de school, en zorgt ervoor dat de hal ook voor voorstellingen en sociale events kan worden gebruikt.
Zichtbaarheid van functies en mensen
De verschillende vaksecties waaieren vanuit de hal uit door de rest van het gebouw, zonder elkaar te kruisen, en zijn geclusterd aan de uiteinden van het gebouw. Hier zijn verbrede gangen ontworpen, die een ideale plek vormen om te studeren; deze gangen worden indirect, door vides in het dak en door licht vanuit de lokalen, van daglicht voorzien. De theorielokalen, die door alle secties gedeeld worden, liggen centraal in het gebouw en zijn direct bereikbaar vanuit de centrale hal. De verschillende ruimtes voor personeel en administratie liggen juist meer verdeeld; zo zijn de leraren zichtbaar en aanspreekbaar, en kunnen zij makkelijker toezicht houden. Ook ligt er naast de receptie een wachtkamer voor bezoekers, zodat niemand ongevraagd door het gebouw kan dwalen. De open en transparante opzet van het interieur leidde aanvankelijk tot terughoudendheid bij de schoolleiding, die bang was voor concentratieproblemen, maar blijkt in de praktijk juist een positief effect te hebben. Iedereen voelt zich gezien en bekeken, en houdt daardoor ook meer rekening met elkaar.
Vaste en flexibele voorzieningen
Het gebouw wordt gedragen door kolommen in de gevels en de gangen, waardoor de scheidingswanden tussen de lokalen flexibel aangebracht kunnen worden; ook is het hierdoor eenvoudiger om eventuele latere functiewijzingen door te voeren. Vaste voorzieningen als schachten en toiletten liggen centraal in het middengebied, waardoor deze altijd goed bereikbaar zijn. De gymzaal bevindt zich aan de zuidkant van het gebouw, op de eerste verdieping; op die manier is het mogelijk om toezicht te houden op het schoolplein. De gymzaal staat in directe verbinding met een trappenhuis en een lift en takt daarnaast aan op de extra entree; hierdoor kan de zaal in de avonduren verhuurd worden aan externen, zonder dat daarbij het hele gebouw opengesteld hoeft te worden.
Een compact en energiezuinig volume
De vorm en het uiterlijk van het gebouw zijn bepaald door een veelheid aan factoren: de stedenbouwkundige randvoorwaarden en de vorm van de plot speelden een rol, maar ook het Beeldkwaliteitsplan voor de wijk en de optimale organisatie binnen in het gebouw. Door de specifieke vorm is er een optimale verhouding tussen het bouwvolume en het oppervlak van de buitenschil ontstaan, wat weer leidt tot een energiezuiniger gebouw. Doordat het bebouwde oppervlak kleiner was dan was voorgeschreven, hield de school daarnaast ook meer buitenruimte over voor het schoolplein.
Een beeldbepalende gevel
De gevel maakt het gebouw bijzonder en tegelijkertijd deel van de omgeving. De gele, zachte steen, die ambachtelijk is gemetseld, sluit aan bij de materialisering van de omringende gebouwen, waaronder de naastgelegen bassischool. Een combinatie van horizontale en verticale banen in verschillende metselwerkverbanden zorgt voor een heldere gevelindeling. Voor de te openen ramen zijn geperforeerde panelen geplaatst. Deze opengewerkte vlakken geven het gebouw ook ‘s avonds, wanneer het licht er van binnenuit doorheen valt, een bijzondere uitstraling.
Buitenruimte en omgeving
Het schoolplein is met de grote, door plantenbakken omgeven zitbanken een verlenging van de binnenruimte. Aan de zuidkant van het pleinkomt de fietsenstalling voor docenten en leerlingen; deze stalling is direct te bereiken vanaf de naastgelegen straat, waardoor het schoolplein vrij gehouden kan worden van fietsers én hun fietsen. Het nieuwe school heeft, mede door de zorgvuldige maatschappelijke, architectonische en ruimtelijke inpassing, de wijk een positieve impuls gegeven – wat voorheen een braakliggend terrein was is nu een echte ‘plek’.
Duurzaamheid
Veurs is een duurzaam schoolgebouw, niet alleen door de compacte opzet, maar ook in het comfort. Het is ontworpen met Frisse Scholen B als uitgangspunt, en voldoet aan de eisen voor BENG. Voor de energieopwekking wordt gebruik gemaakt van een warmtepomp, en ook zijn op het dak zonnepanelen aanwezig. Een comfortabel binnenklimaat is gerealiseerd door hoge isolatiewaarden en een uitstekende luchtdichtheid van de gevels.
Samenwerking
Bijzonder aan Veurs is dat de opdrachtgever, Stichting Scholengroep Spinoza, een externe partij, HEVO, heeft aangesteld voor het projectmanagement. Naast een projectmanager was er vanuit HEVO ook een adviseur huisvesting en beheer met een architectuurachtergrond bij het proces betrokken. Hij was verantwoordelijk voor begeleiden van de communicatie tussen ons en gebruikers, en van grote toegevoegde waarde. Met de staf van Veurs zaten we in een tweewekelijkse werkgroep - wat vaker is dan gemiddeld. Hierbij waren directeurs en docenten betrokken, maar ook bijvoorbeeld de conciërge. Daarnaast gaven we presentaties om bewoners uit de buurt mee te nemen, en was er afstemming met de partijen die verantwoordelijk waren voor de andere nieuwbouw op het plot.