Projecten
Producten
Bedrijven
Vacatures
Agenda
Awards
Podcasts
more_horiz
Videos
Magazine
Thema's
Favorieten
Profiel
Uitloggen
Nieuw
Populair
Toon alles
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #11
Scholen
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #14
Architectenweb magazine #10
Zorg
Architectenweb magazine #12
Kantoren
Architectenweb magazine #13
Publieke gebouwen
Architectenweb magazine #6
Transformatie en Renovatie
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Architectenweb Awards 2024
Architectenweb Awards 2023
Architectenweb Awards 2022
Architectenweb Awards 2021
Architectenweb Awards 2020
Architectenweb Awards 2019
Architectenweb Awards 2018
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Jonas
Orange Architects
Uitreiking Architectenweb Awards 2023
Sfeerimpressie van een feestelijke avond
Ontwerpen in analogie met het bestaande
Symposium
Nieuw elan voor sociale woningbouw
Symposium
Marjolein van Eig
Nominatie voor de prijs voor Architect van het Jaar 2023
Renovatie van sociale woningbouw
Symposium
Amare
Een gestapelde wereld vol cultuur
Triodos Bank
RAU
Cedar / Hoofdkantoor ING
Benthem Crouwel Architects met HofmanDujardin
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Nolte Mezzanine
studio.nambarch
een architectuurstudio voor transformaties, renovaties & nieuwbouw.
Furns
Street Furniture
HOH Architecten
STUDIO Draft
concept | ontwerp | advies
EASYfelt
Specialist in PET-vilt
INOTEC Noodverlichting B.V.
Nolte Mezzanine
ADS74
ARCHITECTURE DESIGN STUDIO
Dijkman Coating
Omdat het altijd beter kan!
Architectenburo Nienhuis Uithuizermeeden
De noordelijkste architect van Nederland
Barentsz Ontdekkingshuizen
Architecten
Architectuur
Mobiliteit en infrastructuur
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Leveranciers
Gevels
Daken
Ramen en deuren
Trappen, liften en balustrades
Binnenwanden
Vloeren
Plafonds
Verlichting
Sanitair
Projectinrichting
Installaties
Constructies
Buitenruimte
Software
Adviseurs
Bestekschrijvers
Bouwmanagement
Installatie adviseurs E
Bouwfysica
Calculators
Installatie adviseurs G/W
Bouwkundig tekenwerk
Constructeurs
Lichtadviseurs
Adviseur beveiliging
Juristen
Intermediairs, Payrolling
Aannemers
Overig
Presentatie
Instellingen / onderwijs
Overig
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Gesprek met Jos Melchers over binnenstedelijke verdichting en hoogbouw
Gesprek met Felix Claus over hoe je je bij ieder project op één ding moet concentreren
Gesprek met Carolien Schippers over hoogbouw in New York
Gesprek met Tobias Verhoeven over duurzame stedelijke verdichting
Gesprek met Cécilia Gross over het nieuwe Olympisch zwembad in Parijs
Gesprek met Lennaert van Capelleveen over data, parametrisch ontwerpen en AI
Gesprek met Jeroen Zuidgeest over de Oostflank van Rotterdam
Gesprek met Felix Claus over hoe je je bij ieder project op één ding moet concentreren
Gesprek met Marjolein van Eig over hoogbouw en welstand
Gesprek met Evert Klinkenberg over bewegen en ontmoeten in hoogbouw
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Compacte seniorenwoning
Gevangenisdorp Haren, Brussel (België)
Herta Mohr gebouw, Universiteit Leiden
Wolkenkrabber 100 hoog Rotterdam
Juf Nienke
Living in the Park, nieuwbouw woning
Zwevend landhuis
Nieuwbouw villa Heiloo
Akoestisch ventileren in Gare du Nord (Amsterdam)
Prefab villa - Egmond aan Zee
Architectuur
Woningbouw
Zorg
Hotels
Restaurants en café’s
Winkels
Sportgebouwen
Culturele gebouwen
Overheidsgebouwen
Scholen
Kantoren
Bedrijfsgebouwen
Paviljoens en kunst
Overig
Mobiliteit en infrastructuur
Trein- en metrostations
Luchthavens
Busstations
Parkeergarages
Fietsparkeren
Wegen
Bruggen
Water
Energie
Tankstations en laadstations
Waterzuivering en afvalverwerking
Overig
Stedenbouw en landschapsarchitectuur
Regionale visies
Gebiedsvisies
Plannen stedelijk weefsel
Amusementsparken en dierentuinen
Lichtontwerpen
Openbare ruimte
Pleinen
Parken
Tuinen
Speelplaatsen
Uitkijktorens
Overige (bijv. begraafplaatsen)
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Categorieën
Favorieten
Toon alles
Noir® FIX-CLIP system voor snelle gevelmontage
Snelle, blinde bevestiging dat voldoet aan het bouwbesluit
VDB-Clickwood system voor parket exterieur
Vlonders, schuttingen en ander parket exterieur zo geklikt
Yellow Cedar
Mooie toepassing voor aan de gevel
AXOR Citterio C
Een meesterwerk van Antonio Citterio
AXOR Starck Organic
Door de natuur geïnspireerd.
Modern aluminium allround LED vluchtrouteaanduiding armatuur
Alles-in-één oplossing
Elegant decentraal compact design buiten noodverlichting
Sterk vernieuwde buitenarmatuur
Duurzame scheidingswanden van vlas
De meest duurzame wand van Nederland
Verduurzamen
met Methermo Original of Methermo Classic
Secundo plantenbakken
Circulair met een lokaal en sociaal karakter
Gevels
Gevelbekleding
Vliesgevels
Zonwering buiten
Isolatie
Gevelconstructies
Signing
Overig
Daken
Dakafwerkingen
Dakisolatie
Dakconstructies
Dakranden, dakgoten en HWA's
Dakramen
Lichtkoepels
Lichtstraten
Schoorstenen
Overig
Dakluiken
Ramen en deuren
Raam- en deursystemen / kozijnen
Vliesgevels
Hang- en sluitwerk
Beveiliging en luiken
Dorpels en vensterbanken
Lateien
Roosters
Glas
Dakramen
Dakkoepels
Lichtstraten
Zonwering buiten
Zonwering binnen
Buitendeuren
Binnendeuren
Postvakken en brievenbussen
Overig
Dakluiken
Trappen, liften en balustrades
Trappen
Roltrappen
Liften
Balustrades en hekwerken
Galerijen
Binnenwanden
Binnenwanden
Wandafwerking
Vloeren
Constructieve vloeren
Verhoogde vloeren
Vloerafwerkingen
Overig
Plafonds
Tegels
Lineair
Grill
Open en roosters
Naadloos
Eilanden en baffles
Plafondafwerkingen
Ophangsystemen
Overig
Klimaatplafonds
Verlichting
Binnenverlichting
Buitenverlichting
Sanitair
Kranen en douchesets
Wastafels
Douchewanden en douchebakken
Baden
Waterclosets
Accessoires
Overig
Projectinrichting
Stoelen
Banken
Tafels
Kasten
Balies
Vrijstaande wanden
Keukens
Accessoires
Overig
Cabines
Interieurbeplanting
Stoffering
Installaties
Verwarming, koeling en ventilatie
Elektrotechnische installaties
Schakelmateriaal
Domotica
Deurcommunicatie
Beveiliging
Liften
Onderhoudsinstallaties
Overig
Brandbeveiliging
Constructies
Draagconstructies
Funderingen en kelders
Overig
Brandbeveiliging
Buitenruimte
Bestratingen en verhardingen
Afwateringen
Terreinafscheidingen en geluidsschermen
Buitenmeubilair
Fietsparkeren
Terrassen
Terrasoverkappingen
Bruggen
Accessoires
Overig
Beplanting
Speeltoestellen
Software
Tekenen 2D
Modelleren 3D / BIM
Visualisatie / rendering
Parametrisch ontwerpen
Bouwfysica
Draagconstructie
Overig
Virtual Reality
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Favorieten
Toon alles
Paris Proof: ‘Ontwerpen met milieu-impact en restwaarde’
Stadsschouwburg Utrecht, Lucasbolwerk 24, 3512 EJ Utrecht
Kenniscongres: spreek jij de taal van de Omgevingswet al?
Bouw- & Infrapark Harderwijk – Ceintuurbaan 2, 3847 LG Harderwijk
BIM: feiten en fabels
Online
Land Art Weekend 2024: een andere kijk op landschapskunst in Flevoland
Divers, zie website
Basiscursus IFC - exclusief voor Archicad gebruikers
BIM: feiten en fabels
Online
Land Art Weekend 2024: een andere kijk op landschapskunst in Flevoland
Divers, zie website
Van nieuwbouw naar renovatie met Office Winhov
Cradle to Cradle Café - duurzame(re) gebouwen ontwerpen met AI
Mindlabs, Locomotiefboulevard 101, Tilburg
Rotterdam Architectuur Maand 2024
Verschillende locaties in Rotterdam, met het Museumpark als festivalhart
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Toon alles
Design
Duurzaamheid
Gevel
Infrastructuur
Interieur
Kantoren
Leisure
Openbare ruimte
Publieke gebouwen
Scholen
Transformatie en Renovatie
Woningbouw
Zorg
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Nieuw
Populair
Toon alles
Projectmanager houtbouw projecten (uitbreiding team)
Architect (met affiniteit met stedenbouw)
Architect
BiermanHenket zoekt een: technisch ontwerper/ BIM modelleur
Senior architect / stedenbouwkundige
Technisch Ontwerper
Architect – Compagnon
junior architect
Allround architect (medior)
Junior Architect
Projectarchitect Renovatieprojecten (32 - 40 uur per week)
Architect
Om direct naar je favorieten te kunnen gaan is het nodig om eerst in te loggen.
Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!
Abonneren
Nee, bedankt
Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project
Violette Schönberger
Copyright: Maarten van Haaff
Violette Schönberger
Copyright: Maarten van Haaff
Die zaal, die zaal
26 september 2023, 10:00
Het is niet makkelijk om de juiste stoel te vinden; er zijn immers geen regulier genummerde rijen, maar trapjes, balkons, halve verdiepingen. We lopen drie keer verkeerd en dat is waarschijnlijk juist de bedoeling. De grote zaal van TivoliVredenburg in Utrecht is als een Zuid-Europees stadje zonder huisnummers. Je vind je weg niet snel, maar het dwalen is ook leuk. Het zaallicht dooft, overal schijnen kleine lampjes die de vele balkonnetjes zachtjes aanlichten. In een reguliere zaal zie je alleen maar ruggen, hier zie ik de gezichten van de onderburen, bovenburen, overburen. Alle 1700 medebezoekers voelen nabij.
Deze wereldberoemde — en indertijd experimentele — zaal van Herman Hertzberger is bijna vijftig jaar oud. Dit was niet m’n eerste bezoek, maar ik raakte betoverd alsof het de eerste keer was. Dat was niet alleen de verdienste van de ruimte of zijn vermaarde akoestiek. De geënsceneerde uitvoering van de vierhonderd jaar oude Mariavespers van Monteverdi was spectaculair en viel volledig samen met de kwaliteiten van de architectuur. Er werd gedanst, processie gelopen, en op alle verdiepingen en balkons stonden zangers. Geen statisch, gesloten of perfectionistisch klassiek concert, maar een voorstelling passend bij de essentie van de architectuur van deze unieke zaal: musici temidden van het publiek, een sfeer van openheid, benaderbaarheid en experiment. Oude zaal, oude muziek (oud publiek) maar met een grote hedendaagse relevantie.
Het begrijpen van de essentie van het ontwerp: dat is precies de kwestie waar het over gaat in
The Proof of the Pudding
, de documentaire uit 2022 van Patrick Minks en Jaap Veldoen over dat ándere wereldberoemde gebouw van Hertzberger: Centraal Beheer Apeldoorn. Leegstaand, vervallen en vol met asbest. Maar wel een architectonisch icoon, toonbeeld van het structuralisme. Sociale idealen over samen werken vertaald in ruimtelijke ideeën over schaal, menselijke maat en openheid. Er is geen architect van mijn generatie die niet tijdens de opleiding veelvuldig heeft geleerd over dit gebouw met z’n lichtstraat, balkonnetjes, koffiehoeken, rookhoeken en zichtlijnen.
Maar nu, wat moet je ermee? TivoliVredenburg werd ingrijpend getransformeerd, uitgebreid en aangepast, met behoud van de grootste kwaliteit: de zaal. Maar zo makkelijk gaat dat niet bij Centraal Beheer, zien we in de documentaire. Nog afgezien van bouwfysische moeilijkheden lijkt vooral de essentie van Hertzbergers architectonische werk een struikelblok voor de huidige eigenaar. De ziel van het gebouw — tussenruimtes en onbestemde vierkante meters — zit de hedendaagse vastgoedlogica van woningbouw ernstig in de weg. Hoewel aanpasbaarheid van het bestaande de kern is van Hertzbergers structuralisme, moet hij concluderen in de film: ‘Mijn wereld als architect botst met hoe men denkt over rendement. Een projectontwikkelaar heeft schema’s en moet daarbinnen werken.’ Explicieter kun je het niet krijgen: de verschuiving van een tijdsgewricht. Van financieringsmodellen die architectuur mogelijk maken, naar architectuur die financiering moet ondersteunen. Nu is de vraag wat er bij de transformatie van Centraal Beheer zal overblijven van de ideeënwereld van Hertzbergers architectuur, van het ontmoeten, het samenleven, zien en gezien worden.
Nog ernstiger is het gesteld met het voormalig ministerie van Sociale Zaken (SoZa) in Den Haag. Opnieuw een gigantisch complex, een Hertzbergeriaans icoon. Transformatie is volgens de huidige eigenaar overwogen maar
niet haalbaar bevonden
. Ondanks vele protesten uit de stad en de vakgemeenschap, ziet het ernaar uit dat dit gebouw in z’n geheel gesloopt gaat worden. Is dat erg? Ja dat is erg. Niet omdat ieder beroemd gebouw altijd maar behouden moet blijven, maar omdat de ideeën achter Hertzbergers architectuur van waarde zijn, juist in deze tijd van eenzaamheid en polarisatie. Zijn gebouwen zijn uitgewerkte samenlevingsidealen, ideeënwerelden gematerialiseerd. Als je die behoudt, kun je ervan leren, je voordeel ermee mee doen en er een moderne interpretatie aan geven. Als je ze sloopt of van hun kernwaarden ontdoet, komt er niets anders voor terug dan generieke vastgoedarchitectuur, die overal ter wereld had kunnen staan.
Het zou toch te gek voor woorden zijn als het ongemakkelijk cynische epiteton ‘de meest gesloopte architect van Nederland’ — zoals we dat vaak horen over Sybold van Ravesteyn —- binnenkort ook achter de naam Herman Hertzberger geplakt zou kunnen worden.
Hertzbergers architectuur is onderdeel van de Nederlandse cultuurgeschiedenis en met een grote hedendaagse relevantie. Je hebt maar één goed concert nodig om dat te voelen.
Violette Schönberger is architect en stedenbouwkundige. Zij is mede-oprichter van ontwerpbureau FALSEWORK en publiceert columns over architectuur en stedenbouw op
www.fromscratch.work
. In 2019 won ze de Geert Bekaertprijs voor Architectuurkritiek.
Trefwoorden
herman hertzberger
sloop
column
violette schönberger
cultuurhistorie
erfgoed
Best gelezen
1
Staatsbosbeheer dreigt recreatiegebieden in Zuid-Holland te sluiten
maandag, 13 mei
2
Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen
vrijdag, 17 mei
3
Studio Muoto ontwerpt industriële woontoren voor De Nieuwe Stad
woensdag, 15 mei
4
Architecten|en|en en Bygg ontwerpen grotendeels biobased woontoren voor wooncoöperatie in Eindhoven
maandag, 13 mei
5
Lange, horizontale lijn verbindt twee delen vakantiewoning Bretagne
dinsdag, 14 mei
Gerelateerde nieuwsberichten
Reconstructie: waarom SoZa toch gesloopt lijkt te gaan worden
16 augustus 2023
Gisteren van morgen
24 oktober 2023
Rioolstedenbouw
27 juni 2023
Berichten uit de bubble
28 november 2023
Surfplank
23 mei 2023
Terugkijken: documentaire The Proof of the Pudding
1 februari
Droomveranderingen
25 april 2023
Toekomstdenken
22 december 2023
Grote plannen, met af en toe een grap
30 januari
Fantastisch
28 maart 2023
Den Haag maakt weg vrij voor sloop SoZa-gebouw Herman Hertzberger
15 december 2023
Achter de muur
27 februari
Boodschappenlijstje
28 februari 2023
Het mogelijke of het juiste
31 januari 2023
Onverwachte ontmoetingen en veilige routines
26 maart
Acht miljard daken
22 november 2022
Verloting van vijf exemplaren van Paradijs van Imperfectie
10 april
Mid-rise Milaan
23 april
Van de olifant en de muis
25 oktober 2022
Post-covid
27 september 2022
Ode aan ons trapje
28 juni 2022
Flex of fix?
26 april 2022
Weldaad… met mate
22 februari 2022
Backstage spektakel
25 januari 2022
Burgerraad ruimtelijke ordening
23 november 2021
Oeuvre complète
26 oktober 2021
Lage horizon
28 september 2021
Mijlpalen
25 mei 2021
Bouwen voor de lang-heid
23 maart 2021
Kosmische stedenbouw
26 januari 2021
2022 in tien columns door Violette Schönberger
30 december 2022
Gelaagd geluid
22 maart 2022
Transfer zone
22 juni 2021
Het feest der ontregeling
23 februari 2021
Reconstructie: waarom SoZa toch gesloopt lijkt te gaan worden
16 augustus 2023
Gisteren van morgen
24 oktober 2023
Rioolstedenbouw
27 juni 2023
Berichten uit de bubble
28 november 2023
Surfplank
23 mei 2023
Terugkijken: documentaire The Proof of the Pudding
1 februari
Droomveranderingen
25 april 2023
Toekomstdenken
22 december 2023
Grote plannen, met af en toe een grap
30 januari
Fantastisch
28 maart 2023
Den Haag maakt weg vrij voor sloop SoZa-gebouw Herman Hertzberger
15 december 2023
Achter de muur
27 februari
Boodschappenlijstje
28 februari 2023
Het mogelijke of het juiste
31 januari 2023
Onverwachte ontmoetingen en veilige routines
26 maart
Acht miljard daken
22 november 2022
Verloting van vijf exemplaren van Paradijs van Imperfectie
10 april
Mid-rise Milaan
23 april
Van de olifant en de muis
25 oktober 2022
Post-covid
27 september 2022
Ode aan ons trapje
28 juni 2022
Flex of fix?
26 april 2022
Weldaad… met mate
22 februari 2022
Backstage spektakel
25 januari 2022
Burgerraad ruimtelijke ordening
23 november 2021
Oeuvre complète
26 oktober 2021
Lage horizon
28 september 2021
Mijlpalen
25 mei 2021
Bouwen voor de lang-heid
23 maart 2021
Kosmische stedenbouw
26 januari 2021
2022 in tien columns door Violette Schönberger
30 december 2022
Gelaagd geluid
22 maart 2022
Transfer zone
22 juni 2021
Het feest der ontregeling
23 februari 2021
Toon alles
Andere nieuwsberichten
NEPROM-prijs naar ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam
17 mei, 4:00
Tijdens de Dag van de Projectontwikkeling in 1931 Congrescentrum Den Bosch heeft de NEPROM haar tweejaarlijkse prijs uitgereikt aan gemeente Amsterdam en ontwikkelaar en belegger Amvest voor de ontwikkeling van Cruquius in Amsterdam.
Neutelings Riedijk wint prijsvraag Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes
17 mei, 2:14
Neutelings Riedijk Architecten heeft in samenwerking met ars architectes urbanistes de ontwerpwedstrijd voor Cité des Imaginaires en Grand Musée Jules Verne in Nantes gewonnen.
Maaskant Park in Groot Handelsgebouw geopend voor publiek
17 mei, 10:00
Vanaf zaterdag 18 mei 2024 is het Maaskant Park in het Groot Handelsgebouw overdag geopend voor publiek. Het park ligt in de binnenplaats van het gebouw en is ontworpen door Blooming Buildings.
Villa op Terschelling die zich opricht uit de duinen
17 mei, 9:00
In West aan Zee, op Terschelling, heeft 2by4-architects een villa ontworpen die enerzijds ingebed is in de duinen maar zich anderzijds ook opricht om erover uit te kijken.
Bouwend Nederland: mooie ambities, komt aan op goede uitvoering
17 mei, 1:17
Bouwend Nederland zegt dat in het hoofdlijnenakkoord van de formerende partijen "mooie ambities staan, maar dat het aankomt op goede uitvoering".
WRK Architecten deelt kennis rond duurzaam ontwerpen op eigen website
16 mei, 12:18
WRK Architecten heeft zijn kennis vertaalt in een aantal ontwerpprincipes en toont in een aantal casussen hoe het invulling geeft aan de verwezenlijking van de klimaatdoelen.
Studie: duingebied West-Nederland ook geschikt voor wolven
15 mei, 2:35
In een studie van Wageningen University & Research (WUR) staat dat in het duingebied voldoende bomen zijn en er met damherten en vooral reeën ook genoeg prooidieren zijn voor de wolf.
Rekenkamer: Rijkswaterstaat en ProRail denken miljarden meer voor weg en spoor nodig te hebben dan nu begroot
15 mei, 2:29
Tot 2038 is volgens uitvoeringsorganisaties bijna 25 miljard euro meer nodig voor onderhoud van wegen en spoorwegen dan begroot.
RIVM: zonnepanelen worden nu nog gedowncycled, maar recycling is in toekomst mogelijk
15 mei, 2:16
Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) moet het mogelijk zijn om binnen vijf jaar nieuwe technologieën toe te passen waarmee de grondstoffen veel beter van elkaar worden gescheiden en hergebruikt.
Tennet: afschalen kolen- en gascentrales verzwakt stabiliteit electriciteitsnet na 2033
15 mei, 10:00
De overheid moet met een plan komen om stroomtekorten vanaf 2033 te voorkomen. Daarvoor pleit netbeheerder TenneT, die waarschuwt dat de leveringszekerheid van elektriciteit na dat jaar "duidelijk verslechtert".
Ga naar het nieuws-archief
Violette Schönberger
Architect
0
0
0
0
Voor een optimale gebruikservaring plaatst Architectenweb functionele cookies. Wat de verschillende cookies precies doen leggen we uit in een
overzicht
. Cookies van social media kun je optioneel
aanzetten
.
Akkoord
Instellingen
Annuleren
OK
Sluiten
Doorgaan
Inloggen
Maak een gratis persoonlijk account aan
Feedback
Feedback
Wij horen graag jouw feedback. Laat je reactie achter en eventueel jouw e-mail adres.
Reactie
Verstuur