Abonneer je nu op onze nieuwsbrieven!

Abonneren

Nee, bedankt

Ja, denk met me mee rond de
materialisering van mijn project

Campagnebeeld Van Zuiderzee naar Meer

'Bouw van Afsluitdijk zou nu niet meer kunnen'

21 maart 2018, 9:40

De invoering van de Zuiderzeewet maakte het honderd jaar geleden mogelijk om de Afsluitdijk en diverse inpolderingen te realiseren. Een kwestie van lef en vooruitkijken, zegt hoogleraar integrale waterbouwkunde Bas Jonkman (TU Delft). Vanaf donderdag wordt er, met de opening van het Afsluitdijk Wadden Center, een jaar lang stilgestaan bij het eeuwfeest van de wet.

In deze tijd de Afsluitdijk aanleggen? Jonkman denkt niet dat er voldoende draagvlak voor zou zijn. Volgens de hem zouden de te verwachten milieueffecten te groot zijn. "Een zeearm met al zijn kenmerkende ecologie omvormen tot een zoetwatermeer kan in Nederland niet meer. Dat zag je al bij de Deltawerken, waarbij gaandeweg de natuurwaarde van de Oosterschelde en het effect op de visserij de boventoon gingen voeren. Het milieu weegt nu bij waterbouwkundige ingrepen veel zwaarder dan honderd jaar geleden. Het enige alternatief was destijds om de dijken flink te verhogen. Dan was de Zuiderzee blijven bestaan en hadden we alle landaanwinningen niet gehad."

”Maar na de watersnoodramp van 1916 was de publieke opinie duidelijk: zoiets wilden we nooit meer. Jonkman: ,,Het plan voor de Zuiderzeewet lag er al veel langer, nu werd er werk van gemaakt. Het was de eerste keer in Nederland, misschien wel op de wereld, dat op zo’n grote schaal een plan tegen overstromingen werd gemaakt. Voor het realiseren van de Afsluitdijk was veel lef nodig. Niemand kon exact voorspellen wat de effecten zou zijn.”

Weerstand
Als je de opgave van honderd jaar geleden naar het heden zou verplaatsen, is het volgens Jonkman maar de vraag wat er met de Zuiderzee zou gebeuren. "We hadden de dijken flink moeten verhogen, maar dat heeft grote invloed op het landschap. Kijk eens hoeveel weerstand omwonenden nu al hebben tegen dijkversterking. Zonder Afsluitdijk zouden de werkzaamheden nog veel ingrijpender zijn. Op een andere manier had je vissersplaatsjes als Urk, Enkhuizen en Hoorn echt niet veilig kunnen houden.”

Maar achter de Zuiderzeewet zat nog een andere gedachte. Behalve beveiliging tegen het water was er ook de urgentie tot zelfvoorzienendheid. Jonkman: "De Eerste Wereldoorlog was juist voorbij, Nederland had behoefte aan extra landbouwgrond voor het geval we weer in een oorlogssituatie terecht zouden komen. Door de zeearm af te sluiten, konden we gaan inpolderen en land winnen.”

Gigantisch project
Jonkman vindt het goed dat we dit jaar stilstaan bij de ontstaansgeschiedenis van de Zuiderzeewerken. "Ze zouden in deze tijd al bijzonder zijn, laat staan toen. De Afsluitdijk is in 1932 voltooid, pas in 2010 werd in Zuid-Korea een langere dijk aangelegd. In het licht van de beperkte financiële middelen en de technologische ontwikkelingen van die tijd was dit echt een gigantisch project. Een blijk van vooruitdenken, wat nog steeds actueel is als het gaat om veiligheid.”
Bron: ANP

Trefwoorden

zuiderzeewet ijsselmeer afsluitdijk zuiderzee

1	Stedenbouwkundig raamwerk voor De Nieuwe Kern vastgesteld vrijdag, 3 mei
2	Architecten plegen interventies in Museumpark voor Rotterdam Architectuur Maand donderdag, 2 mei
3	Zeven bureaus geselecteerd voor deelname Next Step Program 2024 maandag, 6 mei
4	MoederscheimMoonen ontwerpt woon-werkgebouw in drie volumes donderdag, 2 mei
5	Haarlems Prins Beatrixplein en omgeving gaan op de schop dinsdag, 7 mei

Gerelateerde nieuwsberichten

West 8 en Benthem Crouwel presenteren ontwerp vernieuwde Afsluitdijk

2 mei 2018

Masterplan Beeldkwaliteit voor Afsluitdijk af

18 mei 2015

De zeespiegel stijgt, de Afsluitdijk niet

3 december 2013

Aanleg Marker Wadden van start

22 maart 2016

GEAR ontwerpt 'schuimend' Beleefcentrum Afsluitdijk

26 augustus 2016

Opknapbeurt Afsluitdijk definitief naar BAM en Van Oord

16 maart 2018

Lichtpoort, Windvogel en Glowing Nature – Studio Roosegaarde voegt lichtkunst toe aan Afsluitdijk

17 november 2017

Monument voor de Deltawerken

16 januari 2017

Deltawerken 'het grootste wonder van Nederland'

6 juli 2007

Video: 32 KM

22 juni 2018

Versterking Afsluitdijk officieel gestart

1 april 2019

Renovatie Afsluitdijk neemt zeker drie jaar langer in beslag

5 november 2020

Vertraging renovatie Afsluitdijk 'kras op reputatie ministerie'

2 december 2020

‘Fouten in opdracht Afsluitdijk waren al jaar voor renovatie bekend’

20 mei 2022

Rijkswaterstaat schikt geschil Afsluitdijk voor 238 miljoen euro

23 mei 2022

Toon alles

Andere nieuwsberichten

Neutelings Riedijk wint prijsvraag voor herontwikkeling terrein Thyssen in Keulen

29 minuten geleden

Bij het project wordt een leegstaande productiehal getransformeerd tot een evenementenlocatie, op het omringende terrein wordt een mix van kantoren, hotels en andere functies gerealiseerd.

'Zwevend' hotel in Chinese bergregio door MORE Architecture opgeleverd

1 uur geleden

Een belangrijk uitgangspunt voor het ontwerp is om een intensieve relatie tussen het hotel en de omgeving met bamboebossen te creëren. Het hotel kent geen gesloten gangen.

XOOMlab presenteert definitief ontwerp voor wooncoöperatie Eureka!

2 uur geleden

Het woongebouw in Amsterdam West, dat de coöperatie zelf gaat exploiteren, krijgt maar liefst honderd huurwoningen en een groot aantal gemeenschappelijke ruimten.

Zes teams geselecteerd met ontwerpvoorstel voor nieuw MuHKA

Gisteren, 14:40

De Vlaams minister van Cultuur heeft zes ontwerpteams bekend gemaakt, die hun voorstel voor het nieuwe museumgebouw van het MuHKA in Antwerpen mogen uitwerken.

Alle nieuwe huizen moeten een onderkomen krijgen voor vogels en vleermuis

2 uur geleden

Dat staat in een voorstel van demissionair minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken) aan de Tweede Kamer.

Nog drie dagen om jouw suggestie voor de Architect van het Jaar 2024 in te sturen

3 uur geleden

Welke architect, of collectief van architecten, heeft dit jaar de grootste bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de architectuur in Nederland? Stuur jouw suggestie uiterlijk 10 mei 2024 op naar Architectenweb.